Genomineerd Controller of the Year Award 2011: Andre van der Horst, Twence

André van der Horst is genomineerd voor de Controller of the Year Award 2011. Lees hier meer over de awardprocedure. Wie de winnaar wordt van deze prestigieuze award wordt bekend gemaakt tijdens het 7e Jaarcongres Controlling.

André van der Horst is sinds het jaar 2000 Manager Financiën bij Twence. De kerntaken van zijn organisatie zijn het verwerken van afval en het daarmee produceren van grondstoffen en energie (elektriciteit, stoom, warmte). ‘Twence is in 2001 opgericht als samenvoeging van twee organisaties op het gebied van vuilverbranding en milieu’, begint Van der Horst. ‘De eerste jaren was het – ook op financieel gebied – vooral puinruimen. In 2006 is het besluit genomen om enkele grote investeringen te doen. In de periode 2007 tot en met 2010 hebben we voor meer dan 300 miljoen euro geïnvesteerd. We zijn ons hierdoor veel meer dan voorgaande jaren gaan bezighouden met de productie van energie en duurzaamheid. Onze omzet is hierdoor verdubbeld in een paar jaar tijd.’

98 procent van het afval dat bij Twence binnenkomt wordt omgezet in grondstoffen of energie. Economisch, politiek en sociaal gezien is Twence dan ook een heel belangrijk bedrijf voor de regio en ook daarbuiten, bijvoorbeeld op provinciaal niveau. ‘Economisch gezien omdat de Regio Twente (een samenwerkingsverband van 14 Twentse gemeenten) de belangrijkste aandeelhouder is’, licht Van der Horst toe.

‘De door Twence gegenereerde dividenden gebruikt de regio om de gehele economie in Twente mee op te porren.’ Er ligt ook een politiek verhaal aan ten grondslag. Er is lang gediscussieerd over de verkoop van Twence. Van der Horst: ‘Terwijl wij in 2007 met de bouw van twee megaprojecten bezig waren, waar ik natuurlijk als financiële man mijn handen vol aan had, begon de discussie over de verkoop. Daar moet je als financiële man je bedrijf doorheen loodsen. Het hele verkoopverhaal heeft vele discussies met zich meegebracht met bestuurders uit de regio, de aandeelhouders, de Raad van Commissarissen en de ondernemingsraad.’

Het heeft weinig gescheeld of Twence was inderdaad verkocht, vertelt Van der Horst. ‘De dataroom was al grotendeels klaar en we zaten al in de due dilligence fase. Toen hebben de aandeelhouders toch besloten het bedrijf te behouden om samen met ons, het managementteam, invulling te gaan geven aan de duurzaamheidagenda.’ Daarmee komt Van der Horst op het sociale aspect van zijn organisatie. ‘Afval is een hot item’, aldus de Manager Financiën. ‘Mensen worden steeds milieubewuster. In de duurzaamheidsdiscussie die de laatste jaren is ontstaan vinden ook wij onze plek. In het kader van duurzaamheid en groene stroom – die wij in feite al leveren – geloof ik dat wij een unieke rol in de maatschappij innemen.’    

Financiële functie
Omdat Twence een relatief kleine onderneming is (100 miljoen euro omzet) is de rol die Van der Horst vervult een hele brede. Onder zijn functie vallen naast finance ook ICT, inkoop, verzekeringen, subsidies, salarisadministratie en de weegbrug (ivm fiscale inningen). Als lid van het managementteam speelt hij een grote rol in strategievorming. ‘Het finance team van Twence is van hoge kwaliteit’, stelt Van der Horst. ‘Daar is dan ook jarenlang aan gebouwd; zowel aan de administratieve, de fiscale als de bedrijfseconomische kant. Dat moet ook wel, aangezien we in een dynamische markt zitten en een vrij complex bedrijf zijn. Het lijkt een simpele business, maar dat is het zeker niet. Onze grootste uitdaging ligt in het hoofd bieden aan de situaties die zich buiten in onze omgeving afspelen. Dat doen wij met financiële analyses, informatievoorziening, besparingen, efficiency, het identificeren van kansen en het ondersteunen van nieuwe projecten.’

De financiële manager van de toekomst zal nog meer dan heden ten dage gespreks- en sparringspartner moeten zijn voor het managementteam, de directie, de RvC en de aandeelhouders, is de visie van Van der Horst. ‘De financieel manager zal nog meer gevraagd en ongevraagd advies moeten geven en kennis delen. Op de winkel passen is er niet meer bij. Hij of zij moet echt het bedrijf bij de hand nemen en met beide benen in de modder staan.’

####

‘In control’
Twence staat voor spannende tijden. Het bedrijf is de weg van duurzaamheid ingeslagen en zal dit de komende jaren gaan voortzetten. Van der Horst: ‘De centrale vraag voor de komende jaren is: Hoe kunnen wij centraal en decentraal gemeenten helpen met hun duurzaamheidvraagstukken? We zijn momenteel met een duurzaamheidscan inzichtelijk aan het maken hoe de gemeenten in de regio ervoor staan. In 2020 moeten zij namelijk voldoen aan het Kyoto verdrag. Wij kunnen ze helpen dit vraagstuk in te vullen.’

Ook in omvang is Twence uit op groei. In 2011 gaat het bedrijf over op individueel aandeelhouderschap. ‘Dat betekent dat ook andere gemeenten gemakkelijker kunnen toetreden tot Twence’, aldus Van der Horst. ‘Aan het einde van het jaar is dit realiteit. We zitten in een regiogebied waar ook Duitse gemeenten zouden kunnen aanhaken. Daar zien wij toekomst in.’  

Een fundamenteel aspect van zijn rol ziet Van der Horst in het managen van risico’s en compliance. ‘Ik ben zelf drie jaar geleden begonnen met een organisatiebrede risicoanalyse. Daarmee probeer ik samen met het managementteam alle processen te identificeren die mogelijk invloed kunnen hebben op onze strategische richting en doelstellingen. Dat is geëffectueerd en we hebben alle processen inmiddels beschreven in procescontroldocumenten en hebben de daarbij behorende controls uitgevoerd, inclusief interne audits. Hierdoor zouden we nu al een ‘in control statement’ kunnen krijgen. Ik wil echter nog een stap verder gaan voordat we dit daadwerkelijk gaan doen.’

Ook compliance is heel belangrijk voor Twence. Het bedrijf kan niet opereren zonder vergunningen. ‘Daarom is het cruciaal om een goede en betrouwbare relatie met de provincie te onderhouden. Zij moet de komende jaren meer op vertrouwen gaan acteren. Wij kunnen dat stimuleren door volledig aantoonbaar ‘in control’ te zijn en onze processen goed te borgen.’ Het derde aspect op het vlak van risk en compliance waar Van der Horst mee bezig is, is horizontaal toezicht. ‘Vorig jaar hebben we alle voorgaande fiscale jaren en nog lopende discussiepunten afgerond en dit jaar gaan we over op horizontaal toezicht met de Belastingdienst.’

Omgeving en crisis
De markt waarbinnen Twence actief is, is een zeer dynamische. ‘De concurrentie is moordend’, aldus Van der Horst. ‘Ook de crisis heeft gevolgen voor ons gehad; als er bijvoorbeeld minder gebouwd wordt, heb je minder bedrijfsafval. Intussen is in Nederland de laatste jaren een overcapaciteit voor verbranding ontstaan, mede door nieuw bijgebouwde capaciteit. Hierdoor zijn de prijzen fors onder druk zijn komen te staan. In drie jaar tijd zijn de prijzen bij nieuwe aanbestedingen met tot wel 60 procent gedaald. Normaal kon dat gecompenseerd worden met stijgende energieprijzen, maar sinds 2008 volgen de energieprijzen de (stijgende) olieprijzen niet meer, waardoor dat deels wegvalt. In 2011 wordt – onder druk van de gasbedrijven – de koppeling van olie en gas waarschijnlijk eveneens losgelaten.’

Alle factoren die spelen in de omgeving van Twence, hebben de rol van de Manager Financiën veranderd. Van der Horst: ‘Twence moet toch in staat blijven om met haar kostprijs business aan te trekken in een krimpende markt. Om dat te realiseren ben ik al twee jaar bezig met werkkapitaalprojecten en besparingen. We hebben hierbij het personeel betrokken dat zelf ruim 100 besparingsvoorstellen heeft ingediend. Deze hebben we allemaal beoordeeld en we hebben er inmiddels 60 geïmplementeerd. Het moet geen feestje zijn van alleen het managementteam, maar een breed gedragen project.’

Ook vanuit zijn andere disciplines kijkt Van der Horst goed naar hoe hij bij kan dragen om zijn organisatie concurrerend te houden. Dat kan zijn op het gebied van fiscaliteit, inkoop, subsidies of verzekeringen. ‘Twence is bijvoorbeeld nu in hoog tempo de eigen stortlocatie gedeeltelijk aan het afgraven. Waar we in het verleden afvalstoffenbelasting voor hebben betaald, krijgen we die nu weer terug. Daar heb ik afspraken voor gemaakt met de fiscus. Een ander voorbeeld is inspelen op subsidies. Aangezien we innovatieve projecten doen, kunnen we daar vaak aanspraak op maken. We mogen in elk geval niets verliezen. Ik heb dat daarom naar financiën getrokken.’   

Besturing
Om nog beter in te kunnen spelen op marktomstandigheden heeft Van der Horst twee instrumenten ontwikkeld: een management cockpit en een Du-Pont schema. ‘Ik heb eind 2009 een managementcockpit opgezet. Hierin zijn de kengetallen te vinden die wij nodig hebben om ons bedrijf effectief te kunnen besturen. Cruciaal is voor ons de ontwikkeling van de kostprijs versus de marge aan de voorkant. Sinds we de cockpit operationeel hebben, kunnen we beter de discussies aangaan binnen het MT en zijn we beter in control in termen van waar we staan en welke richting we opgaan. Dit vereist een open en constructieve houding van het gehele MT. We zorgen er vanuit finance voor dat we snel de juiste informatie opleveren. Ik heb een fulltime bedrijfseconoom aangesteld die alleen maar bezig is met bedrijfseconomische investerings- en (project)analyses en verbeteringsvoorstellen. Dat draagt er ook aan bij dat we als MT de juiste beslissingen kunnen nemen.’  

Het Du-Pont schema dat Van der Horst ontwikkeld heeft, helpt het managementteam om snel te kunnen anticiperen op veranderingen. ‘Het is in feite een schema met allerlei variabelen erin. Hiermee kunnen wij meten wat de effecten zijn van verschillende gebeurtenissen. Wat nou als wij in plaats van tien, opeens dertig procent stoom gaan leveren of wat zijn de effecten op lange termijn als de energieprijs met vijf proces daalt? Dat soort effecten kunnen wij bekijken. Dit leidt tot vruchtbare discussies binnen het managementteam alsmede de raad van commissarissen en geeft goed inzicht in de ‘what if’s’.

‘De komende jaren gaan we verder richting geven aan onze nieuwe strategie’, vervolgt Van der Horst. ‘Die wil ik ondersteunen vanuit de financiële kant en tegelijkertijd wil ik fungeren als kritisch meedenker in het complexe krachtenveld waarin we zitten. ‘Lean and mean’ is een noodzaak, maar verder moeten we allerlei grote duurzaamheidsprojecten gaan doorvoeren. Meer en meer zullen deze niet meer op de locatie van Twence, maar decentraal worden gerealiseerd. Naast afval en energie zullen we de komende jaren een derde stabiele inkomstenbron moeten ontwikkelen om ons voortbestaan mee zeker te stellen. Dat is een grote uitdaging.’ 

Naam: André van der Horst
Functie: Manager Financiën
Leeftijd: 50 jaar
Opleiding: SPD, HOFAM en MBA
Loopbaan: Zeven jaar lang gewerkt voor verschillende gemeenten en daarna tien jaar bij Grolsch. Vervolgens de consultancy ingegaan bij Deloitte. Daarna is Van der Horst bij Twence aan de slag gegaan. Dit was in 2000.   
Hobby’s: Kunstschilderen, wielrennen, cultuur (theater, muziek)

Organisatie: Twence
Omzet: 100 miljoen euro
Aantal fte: 204
Aantal fte in financiële functie: 8,5, totale afdeling waarin leiding gegeven wordt: 26
Typering team: Hoog niveau
Belangrijkste issue: Het hoofd bieden aan de dynamische markt die zich buiten afspeelt via een breed scala aan financiële analyses en maatregelen.
Financiële software: SAP