Fraudeonderzoek Nederland: Honderden stromannen, 7.205 risico-adressen

In oktober van dit jaar raakte bekend dat Edward Heerema, de Nederlandse offshore tycoon, voor miljoenen was opgelicht. Een Maltese ‘zakenman’ overhaalde hem om 100 miljoen euro te investeren in fictieve schuldbekentenissen. Die zouden hem 1,3 miljard euro opleveren. Niets bleek echter minder waar. Enkel door de tussenkomst van de oplettende Engelse politie, werd Heerema ‘maar’ 12 miljoen lichter.

Naar aanleiding  van het nieuws over dit schokkende fraudegeval, voerde bedrijfsinformatiespecialist Graydon in Nederland een fraudeonderzoek uit. De resultaten laten weinig aan de verbeelding over. Ze tonen één zaak duidelijk aan: bedrijven die niet actief bezig zijn met het opsporen van mogelijke van fraude, zouden wel eens snel hetzelfde weinig benijdenswaardige lot als Edward Heerema kunnen ondergaan. 

Uit het onderzoek dat wij uitvoerden via onze bedrijvendatabank, blijkt dat bij ons 44 personen bekend staan als ‘stroman’. Vaak gaat het ook nog om ‘veelplegers’, waarmee ik bedoel dat ze soms wel tien tot twintig verschillende bedrijven op hun naam hebben. Dat betekent dus dat de 44 stromannen op papier, er in de praktijk gemakkelijk enkele honderden zijn. 

Deze malafide figuren die achter deze stromanconstructies zitten, gebruiken steeds hetzelfde trucje. Ze spannen voor een flink bedrag, dat makkelijk kan oplopen tot 1.000 euro of meer, iemand voor de kar die bijvoorbeeld dakloos is of in grote financiële problemen zit. Deze persoon wordt op papier de eigenaar van de onderneming, maar het zijn de oplichters die de feitelijke leiding hebben en die andere personen of bedrijven belazeren door er met hun geld van door te gaan. Als de gedupeerden klacht willen neerleggen, komen ze uit bij de stroman die vaak van niets weet en waar zelden of nooit iets te verhalen valt omdat hij al volgeladen is met schulden. Terwijl de ene stroman gepakt wordt, is de oplichter al lang met enkele andere stromannen hetzelfde trucje aan het uithalen. 

Uit het fraudeonderzoek van Graydon blijkt verder dat in Nederland 1.398 bedrijven bekend staan die onwettige activiteiten uitvoeren. Dit kunnen heel uiteenlopende activiteiten zijn. Het gaat bijvoorbeeld over bedrijven die handel drijven in illegale producten, zoals vuurwerk. Maar het kan even goed gaan om bedrijven waarbij het in de verste verte niet duidelijk is waar ze hun vermogen vandaan halen. Bijvoorbeeld een restaurant waar nooit één klant komt, maar dat op jaarbasis wel een omzet van 5 miljoen euro draait.

Net zoals bedrijven die door stromannen geleid worden, zijn bedrijven die onwettige activiteiten uitoefenen heel risicovol om zaken mee te doen. Ze worden geleid door malafide figuren die er hun hand niet voor omdraaien om je een lading goederen te laten leveren zonder daar ooit een euro voor te betalen. Dit soort bedrijven zijn ook nooit transparant en ze zijn een doorn in het oog voor controlerende instanties zoals de belastingdienst. 

Tot slot blijkt uit het fraudeonderzoek van Graydon dat 7.205 Nederlandse bedrijven gevestigd zijn op een zogenaamd risico-adres. Dit zijn adressen die bij ons bekend staan als adressen waarop in het verleden al fraude werd gepleegd. Meer concreet gaat het om adressen waar bijvoorbeeld ooit leveringen werden gedaan die nooit betaald werden of waar ooit bedrijven of personen hebben gezeten die betrokken zijn geweest bij een frauduleus faillissement. Het kan ook gaan om bedrijven die gevestigd zijn op een postbusadres of op het adres van bijvoorbeeld een gevangenisinstelling. 

Betekent het nu dat bedrijven die op een risico-adres gevestigd zijn fraude plegen? Niet automatisch. Sommige bedrijven zetelen ook op zo’n adres zonder het goed en wel te beseffen. Maar de ervaring leert ons wel dat het risico op fraude groter is als je zaken doet met bedrijven op een risico-adres.

Wat leert deze studie ons? In ieder geval dat er in Nederland nog heel wat fraudeurs actief zijn. Doordat steeds meer handel wordt gedreven via internet, en dus vaak in de anonimiteit, krijgen zij meer dan ooit vrij spel. Niets is frustrerender om als ondernemer hard te werken en op een eerlijke manier zaken te doen, om dan plots de boeken te kunnen sluiten omdat je bedot bent door een oplichter. Niet elke ondernemer komt immers, zoals Edward Heerema, een klap van 12 miljoen zomaar te boven.

Het uitwerken van een uitgebalanceerde risk&compliance-aanpak moet daarom voor elke ondernemer een goed voornemen zijn voor 2015. Enerzijds moet deze aanpak geautomatiseerd zijn. Door de juiste tools te gebruiken kan je als ondernemer direct het kaf van het koren scheiden. Je kunt de bedrijven met een hoger risico op fraude, omdat ze op een risico-adres gevestigd zijn of omdat ze geleid worden door iemand die ooit gefraudeerd heeft, er direct uitfilteren. Deze kan je dan onderwerpen aan het gezond verstand van je risk-compliance-medewerkers. Doordat zij zich enkel moeten concentreren op de ‘verdachte’ bedrijven, kan je ze veel doeltreffender inzetten en verklein je de kans op fraude. 

Voor meer informatie over de risk&compliance-aanpak waarbij data gecombineerd wordt met gezond verstand, lees ook deze blog.