Financieel manager moet sturen op psychologische veiligheid voor topprestaties

Leiderschapsexpert Aad de Bruijn van Leadership Matters deelt tijdens een drukbezochte sessie op FM Dag 6 oktober in de Brabanthallen in Den Bosch de succesfactoren die leiden tot ‘high performance’. Hij speelde hiervoor leentjebuur bij een niet onverdienstelijk bedrijf, Google. Zoals het techneuten betaamd, wilden zij de code kraken van succes. “Welk algoritme ligt ten grondslag aan de samenstelling van een ‘high performance’ team?” Psychologen, statistici, sociologen en techneuten verzamelden bergen data over teamperformance binnen Google en uit wetenschappelijke literatuur. Na twee jaar numbercrunchen hadden ze nog niets gevonden. Alle gangbare hypothesen over hoe je een team succesvol maakt waren afgeserveerd.

Psychologische veiligheid doorslaggevend voor high performance
Het onderzoeksteam ging weer terug naar de tekentafel tot één van de onderzoekers een nog niet onderzocht fenomeen ontdekte in de psychologie-literatuur: psychologische veiligheid. De datavreters gingen ermee aan de slag en vonden sterke verbanden met team performance. De Bruijn: “Psychologische veiligheid bleek de doorslaggevende factor te zijn voor team performance. In teams die hoog scoren op deze factor durven de mensen te zeggen wat er is, ook als dat gevoelige persoonlijke onderwerpen betreft. Zo ontstaat er een klimaat waarin teams optimaal gebruik kunnen maken van de aanwezige kennis, diversiteit en brainpower. Met betere resultaten als gevolg.”

Agassi’s toupet op Roland Garros
Ter illustratie maakt De Bruijn een uitstapje naar de finale van het tennis Grand Slam Roland Garros in 1990. Aanstormend talent Andre Agassi is de gedoodverfde favoriet in de finale tegen veteraan André Gomes. Omdat Agassi kalende is, draagt hij een toupet. Tijdens het spel komt de toupet los te zitten en houdt hij zich in om te voorkomen dat hij – voor het oog van alle tennisfans ter wereld – zijn toupet verliest. De toupet blijft zitten, de finale wordt verloren. De loszittende toupet sloeg een deuk in zijn ‘psychological safety’, met dramatische gevolgen voor zijn performance. Hij gaf het later zelf toe: “I wore a wig… and it lost me the French Open.”

Leader of the pack geeft het voorbeeld 
Maar hoe ‘maak’ je psychologische veiligheid? “Honden zijn roedeldieren en volgen de leader of the pack. Als een hond ongewenst gedrag vertoont, dan moet het baasje zich anders gedragen.” Volgens De Bruijn is dat bij mensen niet anders. De manager is de ‘leader of the pack’. In zijn leidinggevende rol heeft hij grote invloed op de normen van een team en daarmee op de ‘psychological safety’. “Iemand maakt tijdens een vergadering een gevoelige opmerking en een collega knalt daar keihard overheen. Iedereen kijk naar de leidinggevende. Wat ga jij doen? Als jij het laat lopen, dan haalt niemand het meer in zijn hoofd zo’n gevoelige opmerking te maken. Door niets te doen, bepaal jij de norm. Door doortastend in te grijpen, breng je juist rust,  stabiliteit en veiligheid.” Een manager die niet ingrijpt kan zo het gevoel van veiligheid kapot maken, maar het gaat ook andersom. “Optreden in een situatie die daar niet om vraagt is overbodig leiderschap. Deze vorm van micromanagement doet afbreuk aan het gezag van de manager.” 

——

Vergroot de effectiviteit van uw leiderschap
Bent u financieel expert én geeft u leiding aan een team van professionals? Wilt u de effectiviteit van uw leiderschap vergroten? Wilt u de juiste besluiten nemen en resultaten verbeteren? Dan is het vierdaagse programma Effectief Leiderschap voor financials precies wat u zoekt. Meld u direct aan.

——-

Turbovaardigheden ontwikkelen
De manager heeft een grote verantwoordelijkheid in het zorgen voor een veilig klimaat voor de werknemers. De Bruijn onderscheidt twee ‘turbovaardigheden’ waar hij op kan sturen: ‘zelflerend vermogen’ en ‘zelfcorrigerend vermogen’. “Deze vaardigheden zijn fundamenteel voor aanpassingsvermogen, snelheid van handelen en omgaan met verandering.” Hij constateert dat maar weinig leiders beschikken over de juiste vaardigheden en geeft de zwarte piet aan het onderwijs. “Onze opleiding is gericht op de inhoud. Jullie weten heel veel van de cijfers. Wat we nodig hebben is kennis van het menselijk proces. Hoe kan je dat bewaken en sturing geven. Er is op dat vlak nog een wereld te winnen.” 

De manager die zijn rol van ‘leader of the pack’ goed wil invullen kan gelijk aan de slag. Er zijn vragenformulieren beschikbaar waarmee een manager de ervaren psychologische veiligheid binnen zijn team kan meten. Wees gewaarschuwd, dit is niet voor de ‘faint hearted’. In de praktijk van De Bruijn scoren teams zelden hoger dan een zesje, dus er is veel werk aan de winkel.