Finance 3.0 komt er niet!

Technologie zal een enorme change agent blijven, ook voor finance. Wellicht kun je stellen dat gebruik maken van automatisering ons van finance 1.0 naar finance 2.0 heeft gebracht. Wij doen hetzelfde, maar veel sneller en efficiënter. De technologie zal de komende jaren echter ook een ongekende impact hebben op ons gedrag, onze structuren en onze business- en verdienmodellen. Net zoals bij de smartphone zitten de grootste innovaties in de apps en de wijze waarop die ons gedrag beïnvloeden en mogelijkheden scheppen. Hoe de toekomst gaat worden weet ik niet, maar wel dat die anders wordt en niet een ‘3.0 versie’ van de huidige.

Hiërarchie zal verdwijnen en worden vervangen worden netwerken. Strategiebepaling en uitvoering zal een heel andere inhoud krijgen. Een organisatie wordt organiseren, constant in beweging zijn in het netwerk en met de omgeving. Hoezo functies en lijn versus staf? Het gaat om zingeving en samenwerken. Het gaat om rollen, communicatie en competenties. De traditionele klant van de controller, de lijnmanager, verdwijnt! Voorheen (product-) designondernemingen als IDEO ontwikkelen zich tot strategie-consultants omdat zij de diversiteit in huis hebben en gewend en getraind zijn in het scannen, interpreteren en vertalen van wat er ‘buiten’ gebeurt. 

Zoals nu elektriciteit en internet alom beschikbaar zijn, zal ook AI (kunstmatige intelligentie) overal beschikbaar zijn en toegepast en/of ingevoegd worden. Alles wordt ‘smart’, alles! Het is een ander soort intelligentie dan de menselijke intelligentie. Een intelligentie die om kan gaan met een veelheid aan data, met snelheid en geen problemen heeft om exponentieel te denken. Een intelligentie die zelf algoritmen kan maken wanneer die nodig zijn. Ik ben van mening dat dit een zeer grote impact heeft op de financiële functie. AI kan veel beter dan welke business controller dan ook omgaan met complexiteit, het herkennen van verbanden, weak signals detecteren, analyseren, rapporteren en ook sturen. Ik zie mijn auto in de zeer nabije toekomst in discussie gaan met de garage over noodzakelijk onderhoud in plaats van dat ik het met de servicemonteur bespreek.

Doordat AI overal, gratis en open beschikbaar gaat worden zal ‘slimmer’ geen toekomst zijn voor de financiële functie. 

De komende decennia zal het opstellen van een business plan redelijk eenvoudig zijn door overal AI aan toe te voegen. Alles wordt slimmer en de mens zal moeten gaan excelleren in zijn niche van slimmigheid. Die niche wordt vandaag de dag gezien in creativiteit. Het is dan ook niet verwonderlijk dat design thinking nu zijn intrede doet in management. 

 

 

Een niche waar de mens, en vooral ook de financiële professional, zich op kan richten is het omgaan met complexiteit, lees ik weleens. De eenvoudige processen zijn / worden overgenomen door automatisering en de complexere vraagstukken blijven dan het domein van de mens  i.c. de financiële professional. Ik betwijfel dat. Als de omgeving en dus ook de onderneming meer een netwerk wordt in plaats van een (waarde-)keten en hiërarchie dan zullen netwerkeffecten als exponentiële veranderingen (zoals groei) steeds vaker voorkomen. 

Wij mensen kunnen zeer moeilijk omgaan met het bevatten van exponentiële veranderingen. Een voorbeeld: een vel papier is ongeveer 0,1 mm dik. Na één keer vouwen is het resultaat dus 0,2 mm, na twee keer 0,4 mm, en na dertien keer is het resultaat 0,1×213=819,2 mm dik, ruim tachtig centimeter. En daarna gaat het hard, want na nog een keer vouwen heb je mijn lengte al bereikt, na twintig keer vouwen ga je over de honderd meter, en na 51 keer zijn we voorbij de afstand van de aarde tot de zon.

In de VUCA – wereld (Volatility, Uncertainty, Complexity, Ambiguity) waar wij nu blijkbaar in zijn beland zullen ook de financiële processen en functies drastisch veranderen. Wanneer en hoe weet ik ook niet. Ook niet of de financiële professional over 20 – 30 jaar nog bestaat. Persoonlijk denk ik van niet. In gesprekken met financials en in ‘het financiële veld’ zie ik zeer weinig besef van de mogelijkheden die er zijn en die nog komen. Anderen zullen makkelijker of wellicht zelfs makkelijk die nieuwe mogelijkheden en kansen benutten. Zoals Airbnb niet uit de hotelwereld komt, Paypal niet door een bank is verzonnen en nu auto’s steeds meer computers worden. Het is makkelijker voor ICT-bedrijven als Google en Apple om auto’s te bouwen dan het voor autobouwers is om in de automatisering / AI te stappen. 

Het antwoord op ‘VUCA’ is; netwerken, big data, AI, automatiseren, enterprise engineering, design thinking, start up aanpak, scrum / agile, enzovoorts. Ik denk dat daar inderdaad de antwoorden en tools liggen voor het ‘VUC’ deel. Voor Ambiguity, dubbelzinnigheid, denk ik dat daar meer de ‘zachte’ / sociale antwoorden nodig zijn uit de human behaviorisme. Een organisatie is een zingevings-systeem. Complexiteit en Ambiguïteit voeden juist het organiseren. Een antwoord is dus ook vooruit kijken, creativiteit, visie ontwikkelen, communiceren… Dit moeten wij gaan vertalen naar onze rol als financiële professional in de toekomst die al lang begonnen is.

John Geurts is Business Biollog en CFO++. Hij is tevens mede-oprichter van business-platform Yookr.