Ernst & Young: Nederland moet meer investeren in de gezondheidszorg

Aangezien Nederland een dienstverlenend land is met een hoog wetenschappelijk niveau en de Europese gezondheidszorg langzaam naar elkaar toe groeit, moet ondernemend Nederland over een aantal jaar binnen Europa een vooraanstaande positie in de gezondheidszorg in kunnen nemen.

Uit het onderzoek blijkt tevens dat vergrijzing, medisch-technologische vooruitgang, bewustere consumenten en economische invloeden in veel landen leidden tot kostenverhoging in de gezondheidszorg.

In Nederland liggen kosten in de regel lager dan in andere Westerse landen. De patiënt ligt gemiddeld wél langer in het ziekenhuis. De kosten voor gezondheidszorg in Nederland (ongeveer 10% van het BNP) zijn duidelijk lager dan in de Verenigde Staten (ongeveer 16% van het BNP).

Door de dichte bevolking in Nederland zijn er ook relatief minder ziekenhuizen wat de weg naar een verbeterde infrastructuur makkelijker maakt.

Farmaceutische bestedingen per hoofd van onze bevolking – US$ 340 – zijn ongeveer gelijk aan die van Oostenrijk en Noorwegen, maar liggen weer veel lager dan in de VS (US$ 749) of Italië (US$ 500). De opnameduur – 8,6 dagen bij acute zorg – is echter weer vrij hoog.

Jules Verhagen van Ernst & Young, voorzitter van de sector Health Sciences in Centraal Europa, over de nuances in de internationale gezondheidssector: ‘Zorginstellingen variëren niet alleen per continent of land, maar zelfs op regioniveau.’ Ondanks die enorme diversiteit toont het onderzoek acht hoofdtrends in Oostenrijk, België, Duitsland, Italië, Noorwegen, Zwitserland, Verenigde Staten en Nederland:

1. Kostenverhoging in de gezondheidszorg (jaarlijks tussen de 2% en 8% in de onderzochte landen).

2. Door wijziging van financiering- en verzekeringssystemen met een hogere eigen bijdrage proberen overheden stijgende kosten tegemoet te treden.

3. Meer marktwerking voor ziekenhuizen en verdere privatisering om efficiënter te werken en kosten te besparen.

4. Internationalisatie van de gezondheidszorg op het gebied van medische behandelingen, geneesmiddelenonderzoek en werving van personeel.

5. De introductie van ‘diagnose-gerelateerde doelgroepen’ heeft in veel landen de kwaliteit, efficiëntie en effectiviteit van behandelingen vergroot. Nederland is met de invoering van de DBC-systematiek een volger.

6. Meer initiatieven ten bate van patiëntveiligheid; in een aantal landen zijn initiatieven op nationaal niveau ontwikkeld.

7. Verdere integratie van toepassingen op ICT-gebied onder meer voor een elektronisch patiëntendossier mede voor de optimale informatie-uitwisseling met huisartsen, farmacie en verantwoording.

8. Ontwikkeling van meer transparantie en governance in de gezondheidszorg (healthcare governance) mede om vergelijkbaarheid mogelijk te maken.

Opvallende bevindingen uit het onderzoek
Het rapport toont naast de key-trends macro-economische ontwikkelingen, financiële informatie van de grootste ziekenhuizen en interviews met bestuurders van instellingen uit diverse landen. Opvallende bevindingen zijn:

Financiering- en verzekeringssystemen verschillen nog, maar groeien langzaam naar elkaar toe. In Nederland zijn onder meer de basisverzekering en diagnose en behandelingcombinaties (DRG’s) ingevoerd wat beter aansluit binnen Europa.

Ziekenhuisorganisaties worden steeds groter door samenwerkingsverbanden, fusies en overnames. Privatisering neemt toe en er ontstaan landelijk opererende ‘hospital chains’.

Verschillen in regelgeving zijn de belangrijkste barrière voor private ziekenhuisorganisaties om Europese activiteiten te ontwikkelen.
De invoering van DRG systemen leidde tot verhoging van doelmatigheid en een groeiende focus op kostprijssystemen en de medische productie (casemix).

De gemiddelde verpleegduur is mede door de vroege invoering van DRG’s in Engeland, Scandinavië en Amerika het laagst. Andere landen zoals Oostenrijk, Zwitserland en Duitsland maken een inhaalslag.

Investeringen in ICT zijn van vitaal belang om de kwaliteit van de gezondheidszorg, efficiëntie en onderzoek en ontwikkeling verder te versterken. Van de ICT kosten wordt verwacht dat ze in de komende jaren jaarlijks 5% tot 10% zullen stijgen.

Medische fouten zijn een belangrijke doodsoorzaak. Ziekenhuizen richten zich dan ook sterk op de verbetering van patiëntveiligheid. Verschillende landen hebben veiligheidsprogramma’s ontwikkeld.

Transparantie en governance zijn in veel landen nog onderbelicht waardoor internationale vergelijkbaarheid wordt beperkt. De wijze van verantwoording verschilt per land.

Veel jaarverslagen van buitenlandse ziekenhuizen zijn niet openbaar. Meer eenduidige Europese regels op het gebied van transparantie, governance en jaarverslaggeving zijn van belang om marktwerking te versterken.