Duurzaamheid: van profit naar prosperity

Bij het streven naar duurzaamheid is lang uitgegaan van de drie P's. In plaats van People, Planet en Profit moet worden ingezet op Person, People, Planet en Prosperity. Duurzaamheid start bij het individu en meerdere individuen kunnen het verschil maken, aldus Anastasia Kellerman, ondernemer van 2lead4us.

Duurzaam leiderschap is geen nieuwe stijl van leiderschap, het gaat erom wat er met het leiderschap gedaan wordt. Ontwikkel je persoonlijk leiderschap en zet je dit in om een positieve invloed te hebben op alleen kortetermijnprofit of op alle 4 P’s? Dit vergt moed, out of the box-denken en oog voor de lange in plaats van de korte termijn.

“Over de term duurzaam leiderschap ontstaat vaak verwarring”, stelt Anastasia Kellermann, ondernemer van 2lead4us en schrijfster van onder ander The S-Factor en Duurzame overheid? Tijd voor duurzaam leiderschap. 2lead4us is een advies- en trainingsorganisatie die bedrijven en overheden begeleidt om duurzaamheid in de kernactiviteiten en het performancemanagement te integreren.

“Ik heb de term bedacht, maar ik heb daarna vaak gedacht dat het eigenlijk ‘sustainability leadership’ of misschien wel leiderschap in duurzaamheid had moeten zijn.” Duurzame leiders zijn hard nodig om het huidige economische systeem, dat in zijn voegen kraakt, te veranderen. Dat vereist dat mannen en vrouwen meer in hun authenticiteit komen en zich minder laten leiden door hun ego.

“Het huidige systeem beloont het ego en stuurt daarop. Ken Blanchard stelt: ‘Ego is edging good out.’ Je moet je afvragen waarom je de dingen doet. Ik heb veel CEO’s gesproken en veel van hen gaven aan dat ze zich in het begin van hun carrière ook wel hebben laten leiden door prestaties en het voldoen aan verwachtingen van anderen. Mensen die op managementposities terechtkomen, zien het als een eer om te doen, maar genieten er niet per se van. Het gaat niet alleen om mannen die gevoelig zijn voor status en geld. Vrouwen willen vaak pleasen en hun beloning is de goedkeuring van anderen. Bij beiden komen het erop neer dat ze zich willen bewijzen in plaats van zichzelf te durven zijn en te doen wat ze echt belangrijk vinden.”

Authenciteit
Doordat we blijven hangen in ons ego of wat de wereld van ons verwacht, lukt het ons te weinig om dat te doen wat we echt willen. En dat laatste moet wel, omdat er gepassioneerde mensen nodig zijn om de wereld beter te maken. Kellermann zelf ziet de link tussen authenticiteit en duurzaamheid in de quote: ‘Don’t ask what the world needs from you, ask what you need to come alive. The world needs you to come alive.’

“Duurzaamheid bevat veel elementen van de wens om bij te dragen aan een betere wereld en een zinvol leven te leiden”, aldus Kellermann. “Dat kan het beste vanuit je eigen authenticiteit. Als je in een bedrijf werkt waar je sterk gestuurd wordt op het halen van kortetermijndoelen en geld verdienen, dan zal de positieve uitwerking ook van korte duur zijn. Denk aan de ongekende koerswinsten van de jaren negentig. Ieder mens wil in zijn hart bijdragen aan een betere wereld, zeker op de lange termijn. En als dat gecombineerd kan worden met een mvo-aanpak, is dat alleen maar een geweldige kans die echt voor het grijpen ligt.

Na het pensioen het roer omgooien?
Die kansen moet je echter wel zien, aldus Kelllerman. “De wereld naar binnen halen en je openstellen voor innovatieve ideeën. Pak je de kansen niet, dan beland je in een vicieuze cirkel waar je, afhankelijk van hoe succesvol de formule is, maar moeilijk uit komt. Maar het succes is tijdelijk en geeft geen blijvende voldoening. Ik heb CEO’s gesproken die na hun pensioen het roer omgooiden en overgingen op duurzame energie en een duurzame manier van leven, omdat ze de wereld goed willen achterlaten voor hun kinderen en kleinkinderen. Waarom hebben ze dat niet eerder gedaan?”

Kellermann noemt het ook opvallend dat zo veel mensen in Nederland vrijwilligerswerk doen naast hun werk om hun talenten, passie en waarden te benutten. “Zij zien werk en vrijwilligerswerk als aparte werelden, maar talent, passie en waarden zijn toch juist ook in het bedrijfsleven hard nodig? Waarom zouden we in ons werk, in de dingen die we doen, de manier waarop we producten verkopen, diensten aanbieden of de manier van inkopen niet voor een duurzame aanpak kiezen? We hebben die talenten nodig om de wereld te veranderen.”

Kellerman vervolgt: “Als we kijken hoe we een win-winsituatie kunnen creëren waar de organisatie en wij allemaal beter van worden, vaart ook het bedrijf er wel bij. Ik pleit er niet voor dat alle bedrijven ngo’s worden, integendeel. We moeten wel commerciële en tevens duurzame antwoorden proberen te vinden op een aantal grote problemen. Je kunt denken aan klimaatverandering en armoedebestrijding, maar ook aan duurzaamheidsissues van dichtbij, bijvoorbeeld lege kantoren, een vastlopende woningmarkt, ‘kansrijke’ wijken, herstel van het vertrouwen in de financiële sector, obesitas, energiewinning, stijgende grondstofprijzen, afhankelijkheid van olie, noem maar op. Bovendien willen leveranciers niet meer van je afnemen als je niet aantoonbaar duurzaam bent.”

####

Het is lastig om vanuit de bestaande patronen en systemen het economische systeem te veranderen. De nodige systeemverandering vergt volgens Kellermann moed en out of the box-denken. “Dat staat in mijn ogen voor leiderschap. Leiderschap is heel belangrijk en individuen kunnen daarin een verschil maken als zij de eerste stap zetten en volhouden. Gandhi gaf al aan: wees zelf de verandering die je in de wereld wilt zien. Systeemverandering vraagt dus ook gedragsverandering en dat begint bij het individu, dus Person. Er zal een soort vernieuwing van denken moeten ontstaan, een nieuw waardepatroon dat nageleefd wordt en dat in overeenstemming is met de natuur.”

Van bedrijven wordt verwacht dat ze voldoen aan de behoeften van vandaag, maar ook aan die van morgen en overmorgen. Dat is voor Kellermann de basis voor de systeemverandering die nodig is voor duurzaamheid. Overigens benadrukt Kellermann dat zij zeker niet tegen het kapitalisme is, al verwacht ze wel dat we naar een nieuwe vorm gaan.

Profit of Prosperity
“In duurzaamheid zit ook Profit of Prosperity. Geld is de benzine die in de auto gaat, ik heb het over de vraag: waar gaan we met die auto naartoe. Als de auto de organisatie is, dan zijn we nu nog te druk bezig met wat er allemaal in die auto zit in plaats van waar die auto naartoe gaat. Het huidige systeem is doorontwikkeld. In de jaren negentig hadden we het kortetermijndenken, waarin de aandeelhouder centraal stond. Er bestond een idee van onbeperkte groei en snel verdienen, en daar hebben we allemaal aan meegedaan met beleggingshypotheken voor onze huizen en beleggingen en leningen. Dat idee vertoont nu scheuren en onze groei gaat ten koste van anderen die het minder hebben.”

Het gekke is volgens Kellermann dat het niet heeft geleid tot meer geluk; depressie is de derde grote ziekte ter wereld. “Geld is een noodzakelijk middel, maar niet het doel. Je ziet dat organisaties in deze tijd met minder geld meer moeten doen. Er moet efficiënter en effectiever worden gewerkt. Duurzaamheid, of zinvol werk, is een sterke motivatie die we productiever kunnen inzetten in de kernactiviteit van bedrijven in plaats van in vrijwilligerswerk. Uit talloze onderzoeken blijkt dat ‘engagement’ leidt tot betere performance bij bedrijven. Het loont voor bedrijven als mensen plezier hebben in het werk, het zinvol vinden en het idee hebben dat ze bijdragen aan het verbeteren van de wereld om hen heen. Laten we afstappen van het idee dat je bij duurzaamheid moet denken aan goede doelen of nevenactiviteiten. Het gaat over duurzaamheid in de kern van de organisatie.”

Integratie in het werk
Ook CFO’s kunnen de leiderschapsrol vervullen. “Als de CFO duurzaamheid zou integreren in het werk, zou dat moeten leiden tot opbrengsten voor de 4 P’s. Hierbij valt te denken aan alternatieve energiemaatregelen, zoals zonnepanelen op het dak: dat betekent minder CO2 en een betere planeet, maar ook lagere energiekosten op termijn. Het inkoopbeleid zou gericht kunnen zijn op duurzame catering; zelfs door de koffie die hij drinkt heeft iemand invloed op de levensstandaard van mensen in Zuid-Amerika en het gebruik van pesticiden. Het moet niet zo zijn dat het allemaal meer kost. In de praktijk is dat ook niet zo, want je krijgt vaak betere oplossingen en beter gemotiveerde medewerkers. De Van Gansewinkel Groep kon een paar jaar geleden heel moeilijk aan mensen komen, niemand wilde bij een vuilnisbedrijf werken. Doordat het bedrijf de richting in is gegaan van recyclen en duurzaam ondernemen, staan talenten nu in de rij.”

Iedereen kan een duurzaam leider worden, maar wat maakt iemand tot een duurzaam leider? “Duurzaam leiderschap gaat erom dat iemand zijn talenten, passie en waarden zodanig heeft ontwikkeld en deels herontdekt, dat hij over persoonlijk leiderschap beschikt om bij te dragen aan de 4 P’s. Bij Person gaat het om wat je doet aan de persoonlijke ontwikkeling. People gaat ook om wat doet je voor je collega’s, de wereld om je heen, maar ook voor je kleinkinderen. Een CFO kan meedenken over de financiële crisis en een nieuw business- of financieel model ontwikkelen waarmee de aandeelhouders tevreden zijn en ook de andere P’s worden gediend.”

“Door inkoopkeuzen kun je niet alleen kosten reduceren, maar ook inzetten op de P van Planet. Prosperity heeft alles te maken met het bevorderen van de continuïteit van de organisatie en op de kosten letten. De grote uitdaging van de CFO is om iets met dit thema te doen. Dat kan gebeuren vanuit risicobeheersing of vanuit business opportunities, maar ik ben ervan overtuigd dat je gaat verliezen als je dit overslaat.”

Gerelateerde artikelen