Duurzaamheid biedt financials enorme kansen

Als je sommige politici en media mag geloven, is duurzaamheid in financieel opzicht een bodemloze put. Het halen van bijvoorbeeld de klimaatdoelen is ontzettend duur, waardoor er welvaartsverlies optreedt. Vooral de armere burger gaat de rekening betalen, wordt vaak gesteld. Ook het streven Nederland in 2050 volledig circulair te laten zijn, zou de concurrentiepositie van het bedrijfsleven verslechteren en daarmee ons vestigingsklimaat, wordt gesuggereerd. Maar is dat zo?

Theo van Houten is hoofddocent management accounting en onderzoeker bij het lectoraat Financial control aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Dit is zijn nieuwste boek over: duurzame bedrijfsvoering.

Ik ga niet in op de vraag of de aarde echt opwarmt en of er daadwerkelijk sprake is van een toekomstig tekort aan bijvoorbeeld olie, gas en grondstoffen. Interessanter is het om in kaart te brengen welke gevolgen het overheidsbeleid gaat hebben voor organisaties en hun medewerkers en dan met name de financials.

Volgens adviesbureau McKinsey gaat het bereiken van de klimaatdoelstellingen in Nederland circa 200 miljard euro kosten. Anderen, zoals politici van Forum van Democratie (FvD), spreken van veel hogere bedragen: zij komen op 1.000 miljard euro. Wat het ook wordt: de bedragen zijn enorm.

Organisaties gaan enorm verdienen

Elke bedrijfseconoom weet dat tegenover kosten van de een, opbrengsten van anderen staan. Er zijn dus organisaties die enorm gaan verdienen door dit beleid! McKinsey verwacht voor de Nederlandse economie een extra groei van 2%  procent, dus ruim 7 miljard euro per jaar. Die extra groei vertaalt zich in extra werkgelegenheid.

Lees ook: Duurzaamheid? Bah!

McKinsey denkt dat dit leidt tot minimaal 45.000 extra banen en de overheid schat dit zelfs op 54.000 extra fulltime jobs. Kloppen de cijfers van het FvD, dan zullen de macro-economische gevolgen dus nog gunstiger kunnen zijn. Dat wil niet zeggen dat er rond de verdeling van de opbrengsten en kosten van het beleid geen probleem is, maar het is de politiek die hiervoor verantwoordelijk is en die via bijvoorbeeld belastingen en subsidies tot een rechtvaardige verdeling van de gevolgen kan komen. Waarbij dus geldt dat er meer welvaart te verdelen valt!

Financials hebben baat bij duurzaam beleid

Als we inzoomen op de groei van de werkgelegenheid die het klimaatbeleid teweeg brengt, moet in eerste instantie gedacht worden aan extra banen voor technici, zoals installateurs van zonneparken en windmolens, bouwvakkers die gebouwen aanpassen, ontwerpers en productiepersoneel van nieuwe machines. Ook andere beroepsgroepen hebben baat bij een duurzamer beleid, bijvoorbeeld voor financials. Namelijk voor vier groepen: controllers, accountants, financieel adviseurs en fiscalisten.

1 Controllers

Het werkveld van controllers is de afgelopen jaren drastisch veranderd. Tot de jaren ’90 kwam de functie zelden voor. Op ‘kantoor’ zaten vooral administrateurs en administratief medewerkers die registrerende taken uitvoerden en soms bedrijfseconomische adviezen gaven.
Kantoorautomatisering zorgde er echter voor dat dit werk steeds minder arbeidsintensief werd. Gelukkig kon de teruggang in werkgelegenheid worden opgevangen door verandering van het takenpakket. Organisaties werden steeds complexer en dat betekende dat het management meer behoefte kreeg aan betrouwbare stuurinformatie om de organisatie in control te houden.
Goede administrateurs en studenten werden daarom opgeleid tot financial controllers. Ze zijn in staat om het management te voorzien van nuttige financiële overzichten en  kunnen toelichten wat de betekenis is van die informatie. Door slimmere software wordt dit werk minder arbeidsintensief.

Meer behoefte aan sparringpartners

Gelukkig dient zich nu een nieuwe kans aan voor controllers. Het management heeft meer behoefte aan sparringpartners die meedenken met de verbetering van de bedrijfsvoering. En die bedrijfsvoering wordt complexer, omdat organisaties niet alleen meer sturen op financiële waarde, maar ook sociale en ecologische waarde willen creëren.

Dat is nodig omdat het wettelijk verplicht is of wordt, maar ook omdat het financiële voordelen oplevert. De nieuwe controller, de business controller, denkt dus actief mee met het management over de kansen die het nieuwe overheidsbeleid biedt en de aanpassingen die nodig zijn in het businessmodel en de bedrijfsprocessen om te verduurzamen. In plaats van een wankel plekje bij de uitgang krijgt een goede business controller hiermee een stevige zitplaats op de bijrijdersstoel!

2 Accountants

Ook controlerend accountants merken de gevolgen van automatisering. Het simpele handwerk is verdwenen. Daar staat tegenover dat er kwalitatief zeer hoogwaardig werk is bijgekomen bij controles waarbij veel IT-kennis voor nodig is. Ook zorgt de regeldruk vanuit overheden en andere toezichthouders voor extra controlewerkzaamheden.
Daar blijft het niet bij. Omdat organisaties die duurzaam willen opereren ook transparant zijn over hun sociale en ecologische prestaties, rapporteren ze hier ook over (integrated reporting). Ook die extra rapportages worden gecontroleerd, wat betekent dat accountants hun werkgebied en daarmee hun omzet en werkgelegenheid kunnen uitbreiden als zij kennis hebben omtrent duurzaamheidsrapportages.

3 Financieel adviseurs

Financieel adviseurs zijn er in allerlei soorten en maten. Het zijn bijvoorbeeld accountants die voor MKB-organisaties als bedrijfsadviseur optreden, maar ook bankiers en andere financieel specialisten. Duurzaamheid biedt voor deze beroepsgroep grote kansen. Organisaties hebben vaak enorme bedragen geïnvesteerd in werkkapitaal, zoals debiteuren en voorraden. Dat is zowel in financieel als in ecologisch opzicht ongewenst. Er moet geld geleend worden om dat werkkapitaal te financieren, er worden grondstoffen gekocht en eindproducten gemaakt die nog niet nodig zijn en wellicht nooit worden verkocht.
Zo worden er voor enorme bedragen aan voorraden voedsel en kleding tegen dumpprijzen verkocht of zelfs weggegooid omdat ze over de datum of uit de mode zijn. Door betere samenwerking tussen afnemers en leveranciers kan het werkkapitaal tot een minimum beperkt blijven. Daarvoor zijn vormen van supply chain finance ontwikkeld, zoals reverse factoring, pay on production en systemen voor risicodeling.

Wispelturigheid van afnemers

Een ander probleem waarmee organisaties te kampen hebben, is de wispelturigheid van afnemers: een klant is niet meer per se een vaste klant en dat verhoogt de onzekerheid. Door het slim inzetten van financiële instrumenten kan dat veranderen. Zo kan crowdfunding bijdragen aan het ontstaan van een community – de producent én de afnemer hebben belang bij langdurige samenwerking die elke betrokkene voordelen biedt.
Ook zijn er financiële instrumenten ontwikkeld die organisaties stimuleren om samen te werken en gezamenlijk producten te ontwikkelen en te produceren die minimale ecologische gevolgen, maximaal sociaal rendement en een gezonde winstgevendheid op langere termijn garanderen. Tot slot zullen financieel adviseurs als vraagbaak kunnen optreden op het gebied van subsidies die in toenemende mate verstrekt zullen worden om een duurzaam beleid te voeren.

4 Fiscalisten

Duurzaamheid gaat grote gevolgen krijgen voor de fiscale wetgeving. Ten eerste zal de wetgeving verder vergroenen: milieubelastende productie en consumptie zal zwaarder worden belast, terwijl de belasting op inkomen uit arbeid wellicht daalt. Ook zal het belastingstelsel waarschijnlijk worden ingezet om verdere sociale tweedeling in de maatschappij tegen te gaan.

Resumerend: duurzaamheid draait om het genereren van financiële, sociale en ecologische waarde die ertoe moet leiden dat de welvaart en het welzijn van huidige en toekomstige generaties optimaal is. Om dat te bereiken zijn grote investeringen en veel regels nodig. De investeringen leiden tot groei van de economie en daarmee tot veel nieuwe banen. De toenemende regeldruk zorgt ervoor dat het besturen van organisaties complexer wordt. Voor financials is dat een grote kans om bestaand werk te houden en nieuw werk te creëren. Dus linksom of rechtsom: een duurzaam overheidsbeleid is goed nieuws, zeker ook voor de financial die hierop inspeelt.