Drie risico’s van modernisering van betalingssystemen

De modernisering van betalingssystemen biedt talloze kansen, maar er kleven ook grote risico’s aan. Daarvoor waarschuwt DNB-bestuurder Olaf Sleijpen in een toespraak die hij onlangs hield in Japan. De voordelen zijn groot: snellere betalingssystemen maken 24/7 directe betalingen mogelijk, 365 dagen per jaar, wat het cashflowbeheer voor bedrijven verbetert. Gedistribueerde grootboektechnologie kan grensoverschrijdende transacties vereenvoudigen en versnellen door tussenpersonen te elimineren, wat resulteert in lagere kosten en snellere verwerkingstijden.

Snellere kapitaalstromen worden gefaciliteerd door kortere afwikkelingscycli en het grotere bereik van onderling verbonden snelle betalingssystemen en mogelijk CBDC’s.

Tegelijkertijd waarschuwt Sleijpen dat het financiële systeem afhankelijker wordt van technologieproviders, cloudinfrastructuur en de chipindustrie.  Innovaties zoals DLT kunnen jurisdictiegrenzen irrelevant maken, waardoor geld vrij kan stromen zonder gebonden te zijn aan specifieke locaties. Sleijpen wijst op drie belangrijke potentiële risico’s voor de financiële stabiliteit.

Spill-0ver effecten
Snellere kapitaalstromen kunnen schokken sneller versterken en verspreiden en zo spill-overeffecten veroorzaken (onbedoelde impact die de prestaties van een economische sector of land kunnen hebben op een andere sector of land). Als kapitaal sneller van instelling naar instelling en ook van land naar land beweegt, kunnen er op grotere schaal liquiditeitsproblemen ontstaan. Zonder aanvullende regulering zullen liquiditeitsrisico’s en risico’s voor digitale bankruns toenemen.

Operationele risico’s
Het tweede mogelijke risico voor de financiële stabiliteit heeft betrekking op operationele risico’s. Deze operationele risico’s worden vergroot door de concentratie van marktcontrole onder een paar grote technologieproviders en de toegenomen afhankelijkheid van hun technologieën. Een inbreuk of uitval bij een van deze providers kan tegelijkertijd gevolgen hebben voor meerdere financiële instellingen en dus voor de financiële stabiliteit als geheel.

Ingrijpen heeft minder effect
Tot slot kan de effectiviteit van het monetaire beleid afnemen door vervagende grenzen van economische jurisdicties en snellere kapitaalstromen, waardoor het vermogen van centrale banken om in te grijpen tijdens crises wordt beperkt. Divergentie in beleidsstandpunt zou snelle grensoverschrijdende kapitaalbewegingen kunnen veroorzaken en zo de effectiviteit van monetaire instrumenten kunnen ondermijnen.

Dit beperkt het vermogen van centrale banken om prijsstabiliteit te bereiken, waardoor het moeilijker wordt om economieën te stabiliseren. Bovendien zou het uitgebreide grensoverschrijdende gebruik van bepaalde betaalmethoden vanuit één rechtsgebied in toekomstige scenario’s de beleidsruimte van anderen kunnen beperken.