De 10 meest prangende vragen over Bitcoins

Bitcoin is een virtuele valuta. Niet de eerste, maar wel de eerste in zijn soort. Bedacht, ontworpen en ontwikkeld door Satoshi Nakamoto (waarvan nog steeds niet bekend is wie of wat dit is), werd de eerste Bitcoin in 2009 gecreëerd. Bitcoin (met een hoofdletter) is een gedecentraliseerd netwerk waarmee door middel van software, online cryptografisch gecodeerde berichten – Bitcoins – kunnen worden verstuurd zonder tussenkomst van een derde partij. Technisch ingewikkeld, in de praktijk net zo eenvoudig te gebruiken als internetbankieren.

De technische werking van Bitcoin is zeer gecompliceerd, maar eenvoudig gezegd komt het neer op het volgende. Er is een algemeen grootboek dat staat opgeslagen op alle computers die met het Bitcoin netwerk zijn verbonden. Theoretisch gezien kan dat er een zijn of juist bestaan uit alle computers overal ter wereld. In dat grootboek worden alle Bitcoin transacties opgeslagen. Controle gebeurt door zogenaamde ‘miners’ die daarvoor met hun computer ingewikkelde ‘puzzels’ oplossen. Als beloning krijgen zij daar Bitcoins voor vanuit de software. Het feit dat verificatie van transacties niet door een bank gebeurt maar door de gebruikers zelf maakt Bitcoin uniek.

Bitcoin is niet toevallig ontstaan tijdens het hoogtepunt van de financiële crisis. Het is een motie van wantrouwen jegens overheden en financiële instellingen. Doordat de creatie van nieuwe Bitcoins wordt gereguleerd door software kan het niet worden gereguleerd door overheden, centrale banken of andere organisaties. Daarmee is Bitcoin een antwoord op de wereldwijde onvrede over het financiële systeem en de zwaktes daarin.

__________________________________________________________________________

De Dutch FinTech Awards 2015 is hét platform voor toonaangevende FinTech-bedrijven. Duizenden banen in de bankwereld verdwijnen binnen enkele jaren door talloze ‘FinTech- startups’. Innovatieve bedrijven staan te popelen om talloze gefrustreerde klanten van financiële instellingen van dienst te zijn. Wereldwijd wordt er meer en meer geïnvesteerd in techbedrijven die de gevestigde orde graag omver willen werpen. Neem deel. Word lid van de FinTech Community, bezoek de FinTech Events, meld u aan voor de Dutch Fintech Awards 2015. 

__________________________________________________________________________        

 

Het huidige financiële stelsel werkt op basis van vertrouwen, waardoor er financiële instellingen nodig zijn die fungeren als ’trusted third parties’ om elektronische betalingen te kunnen verwerken. Volledig onomkeerbare betalingen zijn in het huidige financiële systeem niet goed mogelijk en dat leidt tot hogere transactiekosten. Dat is bij Bitcoin niet het geval omdat dit systeem niet is gebaseerd op vertrouwen maar op ‘cryptografisch bewijs’. Bitcoin transacties kunnen wereldwijd plaatsvinden. Daarbij bestaat er geen risico op ‘charge-backs’, is er minder kans op fraude en vinden transacties sneller en goedkoper plaats.

Hoewel alle transacties in Bitcoin openbaar zijn, is de identiteit van de personen daarachter anoniem. Criminelen hebben dit inmiddels ook ontdekt wat tot flinke kritiek heeft geleid. Er zijn echter nog aanvullende handelingen vereist om daadwerkelijk anoniem te kunnen betalen in Bitcoin, als dat al mogelijk is.

In eerste instantie werden Bitcoin eigenlijk alleen geaccepteerd als betaalmiddel binnen online gemeenschappen van echte ‘nerds’. Binnen een paar jaar werd Bitcoin echter opgepikt door meer en meer mensen totdat de mainstream media er lucht van kregen en er een ware hausse ontstond. Zo is de waarde van een Bitcoin die in 2009 nog geen dollarcent was gestegen tot zo’n 1200 dollar in november 2013. De Bitcoin werd door speculanten een verbazingwekkend mooie toekomst toebedeeld, of men wilde gewoon niet degene zij die de boot gemist had. Inmiddels is de koers van de Bitcoin enigszins gestabiliseerd rond de 250 dollar per stuk.

Over het algemeen zijn economen het met elkaar eens dat Bitcoin voldoet aan de definities van geld. Onder juristen is deze eensgezindheid echter ver te zoeken. Een Amerikaans onderzoek naar de behandeling van Bitcoin in vijftig jurisdicties toonde verdeeldheid en verwarring. In Nederland was de rechtbank Overijssel de eerste om zich over de juridische kwalificatie van de Bitcoin uit te spreken. De ongelukkig geformuleerde conclusie van de rechtbank luidde dat Bitcoin geen geld is maar een ruilmiddel. Ongelukkig aangezien geld nou juist het ruilmiddel bij uitstek is. Hoewel er op het vonnis van de rechtbank wel het een en ander aan te merken is, wordt over het algemeen aangenomen dat de uitkomst juist is.

In de praktijk wordt er momenteel gewoon betaald met Bitcoin. Een winkelier kan aangeven Bitcoin te accepteren (d.m.v. een sticker op de deur, vermelding in de algemene voorwaarden, etc.), net zoals hij kan besluiten om knikkers of goud te accepteren. De gerechtigde van een geldschuld is echter niet verplicht Bitcoins te accepteren ter voldoening, zoals wel het geval is bij betaling in euro’s.

Bitcoin valt niet binnen de scope van de Wet op het financieel toezicht. Bitcoin dienstverleners kunnen echter wél onder het bereik van de Wft vallen. Dat geldt in ieder geval wel voor Bitcoin-verzekeraars en onder bepaalde omstandigheden ook voor Bitcoin-handelsplatformen, Bitcoin mining pools, Bitcoin-investeringsfondsen, Bitcoin-consultants en Bitcoin-derivatenaanbieders.

Hoe moet Bitcoin dan worden gekwalificeerd? Het valt binnen de definitie van vermogensrecht. Dat komt met name door de ruime opzet van de wettelijke definitie daarvan. Probleem is dat een vermogensrecht naar de aard een recht inhoudt tegenover een ander. Dat is problematisch. Zou Bitcoin als vermogensrecht worden aangemerkt, dan kan dat vreemde consequenties hebben. Zo zouden Bitcoins dan niet juridisch overdraagbaar zijn vanwege het ontbreken van een wettelijke bepaling daartoe. De huidige juridische status in Nederland is dus nog onzeker.

Het is opvallend dat meerdere rechters in de VS Bitcoin wel als geld hebben gekwalificeerd. Ook de VS kennen geen wettelijke definitie van geld, de rechters aldaar hebben daarom besloten de betekenis uit het woordenboek te hanteren. Deze is vrij globaal en meer economisch dan juridisch opgesteld. De vele Bitcoin-gerelateerde wetsvoorstellen die nu worden behandeld laten echter een hele andere benadering zien. Ook in de VS is het laatste woord hierover dus nog niet gesproken.

Mocht de populariteit van Bitcoin blijven toenemen dan zal ook de roep om regulering toenemen. Het universele karakter van de Bitcoin en de voortdurende Europese integratie pleiten voor een gezamenlijke Europese aanpak. Een van de grootste uitdagingen bij het formuleren van wetgeving zit in de vele alternatieve gebruiken van Bitcoin, naast die van betaalmiddel. Regulering zonder ongewenste neveneffecten op het gebied van techniek en innovatie is daardoor bijzonder lastig. Daar komt nog bij dat er honderden ‘altcoins’ zijn die weliswaar op Bitcoin lijken, maar toch weer anders in elkaar zitten.

Het inpassen van giraal geld in het juridische stelsel kostte bijna honderd jaar. Dat ging al een stuk sneller bij de introductie van het nieuwe fenomeen ‘webdomein’ dat tegenwoordig juridisch wordt behandelt als een vergunning. Op den duur zal er ook een oplossing worden gevonden voor Bitcoin, maar vooralsnog is onduidelijk of die oplossing zal worden gevonden in intellectuele eigendomsrecht, software recht of toch bij de betaalmiddelen.