Daling arbeidsproductiviteit lijkt niet te stuiten

Nederlanders zijn vorig jaar opnieuw minder productief gaan werken. De arbeidsproductiviteit nam volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) licht verder af, na een stevigere daling in 2023.

De cijfers bevestigen zorgen die al langer bij economen leven. Dat de productiviteit niet omhooggaat zet een rem op de economische groei. “We hadden eigenlijk niet op weer een min gehoopt”, zegt CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen.

Een economie kan groeien doordat er meer wordt gewerkt of doordat werkenden per uur meer produceren. In ontwikkelde economieën is de toename hiervan op de lange termijn de belangrijkste bron van groei. Maar in Nederland is de toename van de productiviteit al jaren vrij laag.

Dat komt volgens Van Mulligen onder andere doordat meer mensen in minder productieve bedrijfstakken, bijvoorbeeld de zorg, zijn gaan werken. Ook het dichtdraaien van de gaskraan in Groningen speelde een rol.

In 2023 was zelfs sprake van 1,3 procent krimp van de productiviteit. Vorig jaar nam het cijfer met 0,2 procent verder af. De economie als geheel groeide weliswaar met één procent, maar het totaal aan gewerkte uren steeg 1,2 procent. De uren die mensen werken, zijn dus minder geld gaan opleveren.

Deskundigen zeggen al langer dat de productiviteit omhoog moet. Voor oplossingen kijken beleidsmakers vooral naar een vorig jaar opgesteld rapport van oud-ECB-baas en voormalig Italiaans premier Mario Draghi. Volgens hem moet Europa meer investeren in technologie en innovatie.

De Amerikaanse productiviteitsgroei ligt structureel hoger dan aan deze zijde van de Atlantische Oceaan doordat dit daar beter geregeld is, concludeerde Draghi. Sommige economen denken ook dat hogere lonen zouden kunnen helpen. Dan zouden bedrijven gedwongen worden om productiever te worden, omdat hun loonkosten anders te veel oplopen.