Crowdfund(er)ing moet steviger; bescherm financiers beter

Wij bekijken de nieuwe financierings-mogelijkheden graag vanuit het perspectief van geïnteresseerde beleggers, en dan vooral de onervaren beleggers; particulieren, doorgaans goed opgeleid, die een hoger rendement op hun geld willen. We hebben de indruk dat de media vooral berichten vanuit het perspectief van kredietbehoeftige ondernemers en groeigrage bemiddelaars met een sterk anti-banken-sentiment; alsof er ten onrechte geknepen wordt in de krediet-verlening.
 
Let wel; aandacht voor crowdfunding is terecht. Via Internet-platforms worden grote groepen particulieren, die een beter rendement willen, efficiënt in contact gebracht met ondernemers, die bij de bank geen krediet krijgen. Maar wij maken ons zorgen over de belangen van de financiers en zien risico’s voor hen ontstaan. Dat komt doordat crowdfunding nauwelijks gereguleerd is.
 
Vreemd, want financiële diensten voor particulieren zijn doorgaans sterk gereguleerd om hen te beschermen. Voor een publiekslieveling knijpen toezichthouders graag een oogje dicht. Bijvoorbeeld bij spaargelden geldt een garantie-regeling tot € 100.000. En bij complexe financiële producten moet een bijsluiter zitten, die eenvoudig het risico en de kosten weergeeft. Dat de particulier kan ‘uitstappen’ is vanzelfsprekend. Dus, waarom niet ook informatie-eisen en procedurele garanties voor crowdfunding?  
Welke risico’s lopen particulieren eigenlijk als ze in crowdfunding stappen? Zij lopen het risico op wanbetaling van de overeengekomen rente (of dividend als ze aandelen gekocht hebben) en het niet terugbetalen van de hoofdsom in geval van een lening. Uit de praktijk weten we dat een groot aantal starters het niet redt en dat ook nieuwe producten en initiatieven van goedlopende bedrijven het vaak niet redden. Het risico van een negatieve rendement op crowdfunding is dus reëel. Het is daarom noodzakelijk dat een belegger de moeite neemt dit tevoren in te schatten (zeker weten kan niet; het betreft toekomstverwachtingen). Hiervoor moet je weten over welke onderwerpen je informatie nodig hebt en deze informatie krijgen of zelf schatten. Het opbouwen van ervaring en goede informatie helpen dus bij het beperken van risico’s. In het verleden ging het juist bij het verschaffen van informatie over risico’s fout. Wij denken aan de beleggingshypotheek, de Internetboom van 2000 en woekerpolissen. Rode draad in deze stroom is dat het risico voor klanten groter was dan zij op het moment van het afsluiten/kopen dachten.
 
Volgens ons lopen crowdfunding-financiers dus een groter risico dan ze zelf denken, maar kunnen ze dat met ervaring en informatie beperken. En een actieve ‘marktmeester’ kan het verder beperken. In de VS is een website actief geworden, Crowdhoster, die al geen kwaliteitsselectie meer toepast, maar zonder verder vragen of toetsen ieder verzoek faciliteert. Het moment komt dat ze ook de Nederlandse platforms gaan beconcurreren. Een tweede ontwikkeling, die wij signaleren, is de informele crowdfunding. Ondernemende mensen met een groot netwerk leggen hun verzoek bij hun kennissen neer. Door Internet zijn deze netwerken vaak omvangrijk. Iedere bescherming of garantie is hier natuurlijk afwezig.
 __________________________________________________________________________________
Haal miljoenen op voor uw organisatie | Volg de masterclass Alternatieve Financieringen
Voorziet u een (her)financieringsbehoefte? Is de bank ook uw belangrijkste bron van financiering? Dan is de Masterclass Alternatieve Financieringsvormen voor u onmisbaar. Het is nu tijd om de alternatieven te onderzoeken en de groei van uw onderneming veilig te stellen. Word geen slachtoffer van de ‘wall of debt’, ontdek het nieuwe financieringslandschap en pak nu uw kansen in de kredietcrisis. Meld u hier direct aan.
____________________________________________________________________________________

In de VS heeft men gekozen voor een heel andere benadering van crowdfunding. Het plaatsen van leningen bij particulieren is toegestaan, maar voor aandelen is het verboden. In mogelijke nieuwe wetgeving, die dit toch mogelijk maakt stelt de SEC kwaliteitseisen aan intermediairs en financieringsverzoeken. Opvallend hierin vinden wij dat intermediairs financiers educatie-materiaal moeten verstrekken en dat zij open communicatie-kanalen moeten onderhouden zodat het publiek de aanvragen kritisch kan bespreken. Daarnaast moeten intermediairs zich neutraal opstellen t.o.v. verzoeken.
 
In Nederland ontbreken informatie-eisen geheel en wij zien dat dat nadelen heeft. Als wij – door de bril van mogelijke financiers – de verzoeken om funding op de platforms eens bekijken valt ons het volgende op :
– Veel verzoeken op de populairste site (geldvoorelkaar) vallen in de meest riskante categorie (E).
– Het doel van verzoeken blijkt vaak werkkapitaal te zijn; dat is een teken dat het minder gaat met de aanvrager omdat er geen geld is om de lopende verplichtingen te betalen.
– Veel verzoeken komen uit bedrijfstakken die niet meer groeien en bekend staan om hun lage rentabiliteit.
– Veel verzoekers en hun producten/diensten blijken geen concurrentievoordeel te hebben, waarmee ze de concurrentieslag gaan overleven en hebben een kort cyclisch karakter omdat ze in de mode zijn.
– Veel verzoeken bevatten nauwelijks financiële prognoses en zijn onduidelijk over de persoonlijke aansprakelijkheid van de ondernemer.
 
Wij kunnen potentiële investeerders dus alleen maar adviseren kritisch te zijn en dat kan door dezelfde vragen te stellen als een bank en een durfkapitaalinvesteerder ook zouden doen. Ze staan in dit schema
 

FIGUUR: Het beoordelen van risico’s financiering bij crowdfunding
 
Eigenlijk is ontbrekende of teleurstellende informatie over een van deze vragen al reden om niet in te stappen; het risico is te groot.
 
Voor ondernemers moet er een verdere doorzichtigheidverplichting komen. Het verzoek tot lenen is openbaar, dan moet ook de nakoming van de tegenprestatie (rentebetaling, dividend, winstdeling, aflossing e.d) openbaar zijn. Hiermee kan het risico van afzonderlijke financieringen geëvalueerd worden en kan crowdfunding als instrument beoordeeld worden.
 
En wij vinden dat er wettelijke eisen moeten komen voor de bemiddelingsplatforms. De informatie op deze platforms kan dienen als een bijsluiter, zodat belangstellenden in elk geval geïnformeerd kunnen zijn. Daarnaast moeten platforms verplicht worden een secundaire markt te scheppen en te onderhouden zodat investeerders die willen (of moeten) uitstappen dat ook kunnen. Gratis hoeft deze dienstverlening niet te zijn.
 
Succes van crowdfunding is volgens ons niet alleen het ophalen van het gewenste financieringsbedrag, maar succes is ook het voldoen aan de dividend/renteverplichting en de terugbetalingsverplichting.
 
Wij verwachten echter, zelfs als de fundering steviger wordt, niet dat crowdfunding in volume een grote vlucht zal nemen. In een onderzoek wordt de potentie op € 250 miljoen krediet geschat en dat is op de totale kredietverlening aan het MKB weinig. Het gaat per fundingverzoek om kleine bedragen; gemiddeld slechts € 38.000. Dat betekent echter ook dat het aantal verzoeken waarschijnlijk heel hoog zal zijn.
 
Crowdfunding-platforms kunnen zichzelf en financiers een groot plezier doen door financiers transparantere informatie te geven en hun risico’s te verminderen. Wij pleiten voor een zekere regulering van het fenomeen crowdfunding. “Ik heb een goed idee, geef maar geld!” is niet goed genoeg meer.

Auteurs :

Drs. Rene Verbrugge (r.w.verbrugge@casema.nl) is zelfstandig adviseur voor het MKB en auteur van het boek “Schep meer financiële ruimte om te ondernemen en zorg voor grip op uw werkkapitaal”.

Drs. Daan van de Loo (info@daanvandeloo.nl) heeft langjarige ervaring als financieel manager bij Atos en KPMG Consulting, Thermaflex en ProRail. Hij adviseert organisaties bij het verbeteren van financiële processen, rendement en bedrijfsvoering.