Corona maakt 2020 kanteljaar

“Deze corona crisis is anders dan vorige crises,” zegt Klaas Wagenaar. “Toen speelden externe factoren een rol, ging het om herstructurering van schulden, betrof het de banken. Nu worden schulden verhoogd, terwijl de ebitda’s omlaag gaan. We leven in borrowed times.” Wagenaar is oprichter en managing partner van Bold, waar 40+ specialisten organisaties hands-on helpen bij turnarounds, transformaties en transacties.

Wagenaar werkte als CEO, CFO, CRO en M&A-adviseur bij onder andere KPMG, Getronics, CapGemini en Baan Company. Hij geldt als gelouterde top-deskundige in complexe strategische herpositioneringen, turnarounds en (digitale) transformaties. Specialismen waar, met het oog op de economische crisis die komt, veel vraag naar is en na de tweede coronagolf nog meer gaat komen.

Giftige cocktail

“We kampen nu met meerdere crises tegelijkertijd,” aldus Wagenaar. “Naast de coronacrisis is er nog steeds de oliecrisis, met een laag prijsniveau voor ruwe olie, omdat producerende landen meer aanbieden dan waar de markt om vraagt. Er is de de-globalisatie-crisis: supply chains werken niet meer, gevolg van grenzen en luchtruimen die gesloten waren met alle onzekerheid – nog steeds – van dien. Productie en sourcing moeten daardoor dichter bij huis worden gezocht. En dan volgt eind dit jaar Brexit. De Engelsen – maar ook wij – hebben het (nog) niet goed georganiseerd. Dat alles levert een uiterst giftige cocktail op. Nederland is afhankelijk van de wereld om zich heen. En die wereld staat in brand.”

Ondanks dat Wagenaar zichzelf een optimist noemt, is hij pessimistisch over de economische toekomst. “Ik ben geen doemdenker, wél realist. In de coronacrisis zijn overheden nu ook actieve stakeholders. Dat is ingewikkeld, dat werkt in de praktijk traag. En al die tientallen miljarden die nu door de overheid worden uitgegeven, zullen toch echt een keer moeten worden terugbetaald. Ik zie grote problemen bij het oplossen van die schuld, ook als er in – pakweg – de loop van 2021 een begin van herstel volgt. Door al die complexiteit gaat het normaliseren nu veel langer duren dan tijdens de bankencrisis. Er komt een klap aan die we nu niet willen zien. Saneren is onvoldoende, je bedrijf moet in een betere positie komen. Tegelijkertijd remmen én gas geven. En dat in een bocht …”

Post-corona

De wereld zal soberder, nóg technologischer en nationalistischer worden, voorspelt hij. “Ja, een heel andere wereld dan die we hadden. Natuurlijk moet met hulppakketten worden geholpen waar dat kan. Maar als ik dan kijk naar de resultaten van de EU-top, afgelopen juli, dat Italië met 209 miljard euro aan leningen en schenkingen het meeste geld uit het Europese Herstelfonds krijgt toegeschoven. Tja, ik heb de nodige ervaringen met Italianen. Maar doorpakken op hervormingen, nu pure noodzaak, doen ze niet.”

“Na de vorige crisis zag je eerst een voorzichtig cash-herstel en daarna pas herstel van omzet. Maar in bijvoorbeeld IT, Finance en HR werd vervolgens amper geïnvesteerd. Sinds de vorige crisis en die van nu, hebben bedrijven geen tijd gehad om vet op de botten te creëren. En toch; als je een slag wil maken, zal je het digitaal op orde moeten hebben. Veel bedrijven gaan voelen, dat ze aan de technologische kant, aan de achterkant, te weinig hebben gedaan.”

In zijn nieuwe boek Business Unusual benoemt hij 2020 vanwege het Covid-19 virus als kanteljaar. Veel ondernemingen krijgen te maken met vraaguitval en snel groeiende schulden. Het businessmodel werkt niet goed meer, er is extreme onzekerheid. In recordtempo bouwt zich een enorme financiële druk op. “Dit boek is bedoeld om ondernemers, directies en adviseurs met praktische adviezen te helpen het voortouw in crisissituaties te nemen.”

“In de vorige crisis groeide de Chinese economie, daardoor kregen we hier een helpende hand toegestoken. Die hulp zal dit keer uitblijven. Wat ook al niet meewerkt; een recessie stond er al aan te komen, denk aan de krimp van de Duitse auto-industrie. Nu volgt die enorme schuldenberg. Met sleutelrollen voor verschillende partijen. Elk krediet wordt straks moeilijk. Zeker als het loket van de overheid sluit.”

Hoe verder?

Overzicht en rust bewaren, is het devies. En een plan B én -C hebben, alternatieven om op terug te vallen. “Openstaan voor vernieuwing is nu meer dan ooit een must”, aldus Wagenaar. “En veel communiceren; mensen ontmaskeren bullshit-praat heel snel. Waar het nu ook om gaat: meer transparantie, vernieuwend denken, oog houden voor zwakkeren, goede afwegingen maken en vooral níet in je bunker gaan zitten.”

“Juist dan is het zaak het hoofd koel te houden”, stelt Wagenaar. “Opties nauwgezet analyseren, goed onderbouwde beslissingen nemen, vertrouwen uitstralen. Alleen zo kunnen organisaties met bestaansrecht een gezonde toekomst borgen. Maar de middenmarkt wordt gedreven door de waan van de dag. De tijd van een stapje terugzetten om na te denken, word je minder gegund. Laat je als bedrijf toetsen, doorlichten. Waar sta je, hoe kun je verbeteren, vraag om een second opinion.”

“De vraag moet niet zijn ‘is dit een goede man of vrouw?’, besluit Wagenaar, “maar: ‘is dit een goede man of vrouw op de juiste plek?’ En ja, dat vraagt dus om gedragsverandering.”

• Lees ook: Succes? Begin dan nu met de turnaround.
  De vijf pijlers van succesvol turnaround management.

(bron: CFO; foto: Bold)