Conclusie webinar over waarderen onderneming: ‘Kopers en banken worden kritischer’

Op die vragen gingen Jaap Schrover en Guus van Houts, partners bij de Corporate Finance-praktijk van Crowe Foederer, in tijdens een webinar op 21 maart.

Allereerst schetst Schrover dat de Europese Centrale Bank in juni voor het eerst sinds in tien jaar een renteverhoging aankondigde. Sindsdien verhoogt de ECB continu in kleine stapjes de rente. Op 16 maart kwam er weer een half procentpunt bij. Alles om de inflatie te bestrijden die wat betreft het mandaat van de ECB onder de twee procent moet liggen.

Schrover: “Jarenlang was de inflatie rond de anderhalf procent in het eurogebied en dat is een prima niveau als je kijkt naar waar de ECB naar streeft. Maar in de zomer van 2021 begon de inflatie op te lopen en in 2022 ging het helemaal hard. Dat kwam vooral door de prijsstijgingen van energie, als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Sindsdien is ook het vertrouwen in De Nederlandsche Bank, de politiek en de ECB flink teruggelopen. Dat heeft bij de politiek ook andere oorzaken, maar het onderwerp inflatie speelt ook mee.”

Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank, sprak onlangs zijn verwachtingen over de inflatie uit. Volgens hem heeft de inflatie in 2022 zijn piek bereikt. Voor 2023 wordt een inflatie van vijf procent verwacht. DNB voorziet geen terugkeer richting twee procent voor 2025. En dus, zo is de verwachting van financieringsexperts, gaan er nog meer stappen volgen van de ECB om de inflatie te beteugelen.

Kopers worden kritischer
Schrover schetst het effect op de overnamemarkt. “We zien nog steeds veel publicaties over deals, maar in de praktijk zien we ook dat kopers kritischer worden. Er zijn daarnaast ook minder grote deals, maar het aantal overnames in het MKB-segment loopt gewoon nog door. Sterker nog: in het segment tot tweeënhalf miljoen zijn het aantal deals zelfs fors toegenomen.”

Desondanks verwacht Schrover een drukkend effect van de toegenomen rente op het aantal deals. Overnames zullen ook minder vlot van de grond komen, schetst hij verderop in het webinar. “Een hogere rente heeft rechtstreeks invloed op financierbaarheid van de deal. Je ziet nu al dat banken minder makkelijk geld uitlenen voor overnames. Dat doen ze nog wel, maar dan stellen ze strengere eisen en voorwaarden. In onze eigen praktijk zagen we dat kopers deals in het najaar 2022 financiering wilden ophalen, maar dat deze niet meer vier procent rente moesten betalen, maar zes, zeven of soms zelfs acht procent. In een aantal gevallen trokken banken zich terug. Zo’n duurdere financiering leidt tot langere terugverdienperiodes, omdat je een hogere rentelast moet betalen bij de bank. Dat zal ook een rem op de transacties zetten.”

Waarde wat anders dan prijs
Van Houts ging verder in op het onderwerp waardebepaling. Want, zo concludeerde hij, waarde is wat anders dan prijs. “Waarde is een toekomstgericht begrip en eigenlijk het startpunt voor de bepaling van de prijs. Prijs is dan weer de uitkomst van onderhandelingen tussen partijen. Een goed beeld van de economische waarde van je onderneming of bedrijfsonderdeel is essentieel voor het maken van strategische keuzes.”

Hij besprak vervolgens twee manieren van waardebepaling: de economische methode (die volgens hem het meest accuraat en compleet is) en de marktgerichte methode (die op een snelle manier een indruk geeft van de waarde). Een derde manier, de boekhoudkundige methode, liet hij tijdens het webinar links liggen. “Het probleem daar, is dat een boekhouding alleen terugkijkt en gaat over het verleden. Het boekhoudkundig winstbegrip staat los van de geldstroom en is daarmee minder relevant.”

Kijken naar de toekomst: discounted cashflow-methode
De economische methode waardeert door te kijken naar de toekomst. Van Houts: “De meest gehanteerde economische methode is de discounted cashflow-methode. Bij deze methode speelt het verleden slechts een beperkte rol. Je kijkt vooral naar de toekomstige verdiencapaciteit. We maken bij deze methode toekomstige, verwachte operationele kasstromen contant. Contant wil zeggen dat we deze berekenen en naar het nu halen. Dat doen we tegen een vermogenskostenvoet. Dat is de prijs van het beschikbaar gestelde vermogen.” Die kasstromen zijn belangrijk, benadrukt Van Houts. “Dat zijn goede maatstaven voor de financiële prestaties van de onderneming en die maatstaven gebruiken externe financiers ook graag. Deze kasstromen geven ook de hoeveelheid netto liquide middelen aan die beschikbaar zijn voor vermogensverschaffers.”

Niet zo gedetailleerd: multiple methode
De marktgerichte methode is een waardering hoog over en dus niet zo gedetailleerd. “Daarbij kijk je wel naar het verleden.” Volgens de multiple-methode wordt de waarde van het te waarderen bedrijf afgeleid van de waarde van beursgenoteerde bedrijven of de transactieprijzen van bedrijven. “Daarvan veronderstellen we dan dat deze vergelijkbaar zijn. Je komt dan uit op een multiple. Bijvoorbeeld zoveel keer de EBITDA. Je voelt het al: dit is heel erg indicatief. Een quick and dirty methode. Als startpunt moet je dan ook wel het juiste vergelijkingsmateriaal selecteren, waartegen je deze indicatieve waardering neerzet. Dat zijn bedrijven met een vergelijkbare marktdynamiek, vergelijkbare omstandigheden en een soortgelijke omvang.”

De uitgave Brookz heeft op die manier een overnamebarometer samengesteld over overnames in het MKB. Daaruit blijkt dat de gemiddelde EBITDA-multiple voor het MKB op 4,7 ligt. Van Houts: “Bij bedrijven in de softwareontwikkeling lag die multiple in het laatste halfjaar van 2022 hoger, op 6,7. Dat wil zeggen dat financiers vinden dat ze daar, vanwege het abonnementsmodel dat ze daar hanteren, minder risico lopen en dus meer bereid zijn te betalen.”

Multiples lager bij kleine bedrijven
Sowieso liggen de multiples van kleine bedrijven lager dan bij grote bedrijven, constateert Van Houts. “Dat komt omdat de risico’s bij kleine bedrijven hoger zijn. Denk aan een sterke afhankelijkheid van de sleutelfiguren in het bedrijf, waaronder de directeur-eigenaar. Denk ook aan sterke afhankelijkheid van één of enkele klanten of leveranciers.” Wie zijn bedrijf wil verkopen en deze verkoopklaar wil maken, moet dan ook dergelijke risico’s zien te mitigeren. Daar kan een goede liquiditeitsprognose bij helpen, constateert Van Houts. “We hebben al geconstateerd dat de waarde van de onderneming sterk afhangt van de verwachten toekomstige kasstromen. Bij deze prognose breng je de historische kasstromen in beeld, schat je in wat de financiële toekomst van het bedrijf is en bekijk je waar er kansen liggen om de onderneming in een zo’n stabiel mogelijke situatie te laten verkeren.”

Verbeterelementen
Van Houts raadt aan om een maandelijks liquiditeitsprognose te maken. “Aandachtspunten daarbij zijn de ontwikkelingen in het netto werkkapitaal, het benodigde investeringsniveau omzet en marge ontwikkeling en de financieringsafspraken. Je kijkt bij dit soort elementen, maar ook bij een onderdeel als management, alsof je een koper bent. Hoe kun je de elementen zodanig verbeteren dat de waarde van het bedrijf toeneemt? Denk aan strakker sturen op de debiteuren, je bedrijf minder afhankelijk maken van jou als directeur-grootaandeelhouder, de afhankelijkheid van grote klanten verminderen, de kostenstructuur onder de loep nemen of het in balans brengen van de investeringen met de afschrijvingen. Dat zijn voorbeelden van acties die je kunt nemen om de waarde te verbeteren, maar er zijn er nog veel meer.”

Hoger risico, hogere vermogenskostenvoet
Schrover vertelt verder over de vermogenskostenvoet. Dat is de vergoeding die de eigen vermogen verschaffers willen ontvangen bij het investeren in dit specifieke bedrijf. “De hoofdregel daarbij is: hoe hoger het risico van een onderneming, hoe hoger de vermogenskostenvoet. En des te lager de waarde van de onderneming. Met de door Guus genoemde acties kun je die waarde dus beïnvloeden en je bedrijf klaar voor de verkoop maken.”

Schrover noemt nog een actie: de afhankelijkheid van één of meerdere klanten verminderen. “Dan kun je gedag zeggen tegen die klanten, maar dat is nadelig voor de omzet en dus voor de waarde. Je kunt er ook meer klanten bij scoren, waardoor het aandeel van die ene klant in het geheel minder wordt. Die hogere verkopen zullen ook nog eens positief bijdragen aan de waarde van de onderneming.” Schrover maakt vervolgens de link met de gestegen rente, die voor een koper een hoger risico inhoudt.’’ En we zeiden net al dat een hoger risico dus ook een hogere vermogensvoet oplevert en daarmee een lagere waarde.”

De rente heeft zo zijn impact op kopers die kritischer zijn en banken die nauwkeuriger kijken of ze willen financieren en tegen welke voorwaarden. Van Houts tot slot: “Als dit zo is, moet je als verkoper dus kijken welke elementen je kunt beïnvloeden om risico’s voor die koper en banken weg te nemen. Daar komt het in essentie op neer.”

Het hele webinar terugkijken? Dat kan hier.

Vraag hier gratis het whitepaper ‘Stappenplan bedrijfsoverdracht’ aan.