Comply or use your brain

Het monster uit de inleiding, ook wel Bureaucratie geheten, verzwelgt onze middelen alsof het niets is. Iemand moet de wetten en regels verzinnen. Iemand anders moet ze in de juiste taal opschrijven. Weer iemand anders geeft een interpretatie aan hetgeen is opgeschreven. En dan volgen nog de deskundigen, de adviseurs, de controleurs, de autoriteiten, de rechterlijke macht, de consumentenorganisaties, de vakbonden, de werkgeversorganisaties, de politiek, de media, enzovoorts, enzovoorts. Wat overblijft is een waterig compromis met zoveel uitzonderingen als Nederland inwoners telt. En met dat compromis mogen alle voornoemde partijen dan weer aan de slag.

In mijn optiek is dit alles een verschrikkelijke verspilling van mensen, tijd en geld. De kosten van deze verspilling hebben verregaande consequenties. Veelal komen zij namelijk ten laste van het budget dat bestemd was voor het inhoudelijke doel. Een voorbeeld hiervan zijn de decentralisaties op het gebied van (jeugd)zorg en participatie per 1 januari 2015. Alle bijkomende kosten moeten worden betaald uit de beschikbare gelden. Dus hoe meer regels, hoe meer bureaucratie, des te minder geld blijft er over voor professionele zorg en begeleiding. Dat geld moet dan helaas naar randvoorwaarden zoals ICT, ondersteunend personeel en ter zake deskundige adviseurs. Zonder twijfel allemaal zeer van belang, maar het geld komt niet daar terecht waar het wel voor bedoeld is, namelijk bij de zorg en de participatie.

Een ander voorbeeld betreft de ziekenhuiszorg, de zogenoemde cure sector. In maart van dit jaar ontstond commotie omdat de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) letterlijk stelde dat accountants de jaarrekeningen over 2013 van ziekenhuizen en universitaire medische centra niet van een goedkeurende verklaring konden voorzien. De reden? Onzekerheden rond de verantwoording van ziekenhuizen. In gewoon Nederlands: de spelregels zijn gecompliceerd, onvoldoende duidelijk, voor meerdere interpretaties vatbaar en ook nog eens gedurende het spel gewijzigd en dat alles maakt dat het feitelijk onmogelijk wordt om vast te stellen of de regels wel zijn nageleefd. Bijna niet te bevatten, want we hebben het hier populair gezegd toch gewoon over handen aan het bed?

Gelukkig is er voor laatstgenoemde situatie inmiddels een oplossing. De deadline voor het indienen van de jaarrekening van ziekenhuizen is opgeschoven van 1 juni naar 15 december. Er komt aanvullend onderzoek naar de declaraties. De regels zullen worden voorzien van nadere duiding met uitzicht op vereenvoudiging in de nabije toekomst. Betrokkenen zijn daarbij van mening dat het proces en de keten van regelgeving, declaratie en controle, verantwoording en toezicht beter op elkaar afgestemd moeten worden. Kortom: nog meer regels, interpretaties, adviezen, controles, feiten en meningen.

En ondertussen blijf ik me maar afvragen: wanneer houden we eens op met comply  en krijgt ons brain weer de overhand? Dat zou zomaar kunnen leiden tot een beter eindresultaat, tegen lagere kosten.