Column Paul Turken: ‘Nieuwe normen, nieuwe spelregels, nieuwe woorden’

Het Ontslag
Onlangs speelde er een ontslagzaak van een statutair directeur bij een grote onderneming. De juridische adviseurs van de onderneming zochten in eerste instantie hun heil in het arbeidsrecht.

In een later stadium kwamen er ook specialisten in het ondernemingsrecht aan tafel. Van hun zijde werd geopperd ook elementen die met corporate governance te maken hadden in de ontbindingsprocedure te betrekken.

Tot verrassing van de onderneming nam de rechter dit erg serieus. De uiteindelijke uitspraak was extreem in het voordeel van de onderneming en extreem in het nadeel van de vertrekkende bestuurder.

De balans had nooit zo uit kunnen vallen indien de uitspraak uitsluitend gebaseerd zou zijn geweest op het arbeidsrecht. Tabaksblat zweefde figuurlijk boven de rechtszaal.

De Kopersstaking en de Bonussen
Het inkomen van de nieuwe topman van Ahold, Anders Moberg, leidde afgelopen najaar tot een kopersstaking bij Albert Heijn. Natuurlijk maakte de Albert Heijn-directie bekend geen invloed uit te kunnen oefenen op de honorering van de top van de holding.

Natuurlijk werd duidelijk gemaakt dat er geen relatie bestond tussen de prijzen in de winkel en de honorering van de topbestuurders. Maar zowel het concern als de werkmaatschappij raakte volledig in het defensief.

Uiteindelijk zat er niets anders op dan een publieke gang naar Canossa en werd het topsalaris teruggedraaid. Een paar maanden later wordt in de pers uitgebreid geschreven over het vraagstuk van de bonussen aan de Raad van Bestuur over de jaren met de onjuiste jaarcijfers.

Zowel de zittende als de vertrokken bestuursleden maakten bekend delen van de bonus terug te zullen storten. Overal in de pers werd bij deze zaken verwezen naar de nieuwe code.

De Communicatie
Bij toeval kwam ik in contact met een bedrijf dat zich bezighoudt met zorgvuldige communicatie naar stakeholders met behulp van gedigitaliseerde informatie. Voor grote beursgenoteerde ondernemingen nemen zij dat deel van de site op zich dat informatie geeft aan aandeelhouders.

Hun claim is ‘Building Shareholder Confidence Through Communication. Shareholder Confidence Builds Shareholder Value’. De invoering van de Code Tabaksblat betekent in hun ogen dat de Nederlandse markt rijp is voor hun benadering, niet alleen voor de grote Nederlandse bedrijven maar ook voor de midcaps. Kortom: er ontwikkelen zich nieuwe markten dankzij de nieuwe code.

De Commissarissen Onlangs evalueerde de Raad van Commissarissen van een groot bedrijf de communicatie met de stakeholders. Geconstateerd werd dat de klassieke benadering uitgaat van de vraag ‘Zijn wij verplicht op deze vraag een antwoord te geven?’

Een vraag die men geneigd is te beantwoorden met ‘Nee, behalve’. Zoals een van de gesprekspartners zei: “Onze voorzitter heeft de neiging om de vraag hoe laat het is niet te beantwoorden als hij daar niet toe is verplicht.”

Hoe laat dit zich rijmen met de openheid die Tabaksblat verlangt?, vroegen de aanwezigen zich meteen af. Er blijken talloze problemen te ontstaan inzake selectie van informatie als men het ‘Nee, behalve’ vervangt door een ‘Ja, tenzij’. Toch was de algemene sfeer dat stelselmatig verzet tegen transparantie uit de tijd is.

Al met al blijkt keer op keer dat de effecten van een rapport dat specifiek bedoeld is voor het reguleren van het gedrag van een relatief zeer kleine groep mensen, maatschappijbreed optreden.

Verschillende partijen hebben gevraagd hoe het verzet tegen de code vormgegeven zou kunnen worden. Mijn advies is steeds geweest: openlijk direct verzet gaat niet helpen.

Communicatie kan een maatschappelijke stroming lichtelijk bijsturen, maar nooit omkeren. De code heeft het tij mee bij het brede publiek; het is daarom onverstandig de directe aanval in te zetten.

En zo gaat het in de discussie plotseling niet meer alleen over de inhoud, maar ook over effectieve communicatie. En dat communicatie en inzicht in communicatieprocessen van direct belang zijn voor de CFO.

Paul Turken is als zelfstandig adviseur/coach verbonden aan Capital Positioning Group paul.turken@capitalpositioning.com