CFO’s maken zich op voor zwaar weer

In het CFO Survey, een onderzoek onder 1373 CFO’s in Europa, de Verenigde Staten, Azië en China, geven de financiële bestuurders aan dat hun bedrijf in 2009 minder uit gaat geven, minder personeel aanneemt en waarschijnlijk een verlies zal aankondigen. In de dertien jaar dat het kwartaalonderzoek gehouden wordt, is de stemming volgens de onderzoekers nog nooit zo pessimistisch geweest.

OPTIMISME DIFFUSIE-INDEX

Een belangrijke maatstaf voor de gemoedstoestand van de CFO is de ‘optimisme diffusie-index’, die het optimisme peilt. Een recordpercentage van 85 procent van de Europese CFO’s is pessimistischer geworden over de economische vooruitzichten voor 2009, terwijl dit percentage een jaar eerder op 68 lag.

In Azië en de VS is 80 procent pessimistischer dan voorheen. De diffusie-index is volgens de onderzoekers meestal een goede graadmeter voor de toekomstige groei van het bruto nationaal product, de werkgelegenheid en de kapitaaluitgaven.

De extreem negatieve verwachtingen voorspellen in 2009 dan ook een zwakke economie. Maar liefst 71 procent van de CFO’s voorspelt dat het herstel van de Europese economie niet voor het vierde kwartaal van 2009 zal inzetten, en 51 procent ziet dit pas in 2010 gebeuren.

De uitkomsten laten tevens zien dat de opbrengsten, de werkgelegenheid en de kapitaaluitgaven in 2009 fors zullen afnemen. Verwacht wordt dat de opbrengsten in Europa met 7,6 procent zullen dalen. De transport/energiesector en de mijnbouw krijgen de hardste klappen, hier wordt rekening gehouden met een terugloop van respectievelijk 16,6 en 13,6 procent.

Ook de vooruitzichten voor de werkgelegenheid zijn somber. Bedrijven in Europa en Amerika zeggen dat ze hun personeelsbestand met ongeveer 6 procent zullen inkrimpen en 50 procent van de bedrijven geeft aan geen nieuwe personeelsleden te zullen aannemen.

Ten aanzien van kapitaaluitgaven is er sprake van een drastische daling van 10,2 procent. Zeker 82 procent van de ondernemingen is van plan om flink te bezuinigen op deze post. Dat de financiële crisis inderdaad is overgeslagen naar de reële economie, blijkt uit het feit dat meer dan de helft van de CFO’s aangeeft dat hun bedrijf een flinke klap heeft gekregen van de kredietcrisis.

Vooral de kosten voor krediet zijn sterk omhooggegaan. Sinds de zomer zijn de gemiddelde kosten van krediet in Europa met 114 basispunten gestegen. Ongeveer 60 procent van de financiële bestuurders zegt moeilijkheden te hebben gehad om nieuw krediet te verkrijgen of bestaande kredieten te verlengen.

Wereldwijd geeft driekwart van de ondervraagden aan aantrekkelijke investeringsmogelijkheden te hebben moeten laten schieten, omdat het benodigde kapitaal niet te verkrijgen was.

CONSUMENTENVRAAG GROOTSTE ZORG

De rampspoed in de financiële wereld wordt samen met de lage consumentenvraag door de CFO’s als het grootste punt van zorg genoemd. Meer dan 70 procent van de ondernemingen in Europa en de VS is ongerust over de gezondheid van de financiële instellingen waarmee ze zaken doen.

Als grootste interne probleem zien de CFO’s het onvermogen om de resultaten te voorspellen, het beheer van werkkapitaal en het behoud van het moreel onder medewerkers tijdens de economische achteruitgang. Volgens Campbell Harvey, hoogleraar international finance en grondlegger van het onderzoek, is de moeilijkheid om aan financiering te komen slechts het topje van de ijsberg.

“Er is ook sprake van een vertrouwenscrisis als drie kwart van de CFO’s aangeeft bezorgd te zijn over de gezondheid van de financiële instelling waarmee ze zaken doen.”

De FDIC, de Amerikaanse Federal Deposit Insurance Corporation, verklaarde onlangs 177 financiële instellingen in de VS in de gaten te houden op een totaal van ongeveer 8500 financiële instellingen. De zorg van de CFO’s suggereert dat dit getal aan de lage kant is en in het slechtste geval niet representatief voor de gezondheid van Amerikaanse financiële instellingen.

Volgens Kees Koedijk, decaan van de faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen van de Universiteit van Tilburg en medeauteur van het onderzoek, is de diepte en breedte van het pessimisme opvallend. “In alle landen en industrieën van Europa bereiden CFO’s hun onderneming voor op het ergste.”

CFO Survey

CFO Survey is een enquête onder financiële topbestuurders in de hele wereld. Elk kwartaal krijgen CFO’s in Europa, de Verenigde Staten, Azië en China een aantal vragen voorgelegd over hun verwachtingen ten aanzien van de ontwikkelingen in het bedrijfsleven en hun land. De uitkomsten geven inzicht in de stemming onder CFO’s en zijn daarmee een goede graadmeter voor de economie.

CFO Survey loopt al eenenvijftig kwartalen en is een samenwerking tussen de Universiteit van Tilburg, Duke University (VS) en Chief Financial Officer. De resultaten worden onder andere gepubliceerd in The Wall Street Journal, Financial Times, Chief Financial Officer, en een groot aantal andere Nederlandse media. De resultaten van de survey worden onder andere gebruikt door centrale banken en overheden.