CFO LeasePlan over financiering, risk en strategie

De autoleasemaatschappij zag in 2007 haar financiering bijna volledig opdrogen. Tot die tijd was liquiditeit nooit een probleem. In 2008 moest echter gebruik worden gemaakt van de garantstelling voor banken van de overheid om de kapitaalstroom veilig te stellen.

Deze ervaring bracht CFO Guus Stoelinga in 2008- 2009 tot een nieuwe strategie, waarin diversificatie van de financiering centraal staat. Naast de kapitaalmarkt en bankfinanciering zijn nu securisaties en een eigen spaarbank, de LeasePlan Bank, aan de financieringsmix toegevoegd.

Autobedrijf en financiële instelling
Het is volgens Stoelinga een logische stap in de ontwikkeling van de onderneming. “Een leasemaatschappij is een rare en vrij ingewikkelde blend van een autobedrijf en een bank. In de loop der jaren is een leasebedrijf ontstaan dat van beide het beste in zich heeft. Naarmate je groter wordt, begint de financiële instelling zwaarder te wegen. Op de schaal waarop wij dingen doen, met een balanstotaal van 18 miljard euro, kun je niet meer ontkennen dat de financiële kant een overheersend belang heeft. De financiële crisis heeft dit nog eens extra belicht.”

Financiële crisis
Stoelinga, die na een lange carrière binnen de leasemaatschappij op 1 oktober 2007 aantrad als CFO van LeasePlan Corporation, kon toen niet voorzien dat er even later een wereldwijde financiële crisis zou uitbreken. “Ik dacht dat er golfje over ons heen zou komen, maar dat veranderde al snel. In 2008 werd pas in volle omvang duidelijk hoe het ervoor stond.”

Tot die tijd verliep de financiering van LeasePlan, onderdeel van ABN AMRO, redelijk zorgeloos. “In 2004 zijn wij door ABN AMRO verkocht aan Volkswagen en Arabische aandeelhouders. We moesten toen financieringstechnisch op eigen benen komen te staan. Dat is in drieënhalf jaar gelukt. Net toen dat afgerond was, en we geen telefoontjes meer pleegden naar ABN AMRO van ‘stort even geld’, kwam de crisis. We waren weliswaar al vijftien jaar een zelfstandige bank en stonden onder toezicht van DNB, maar we konden altijd op onze sterke broeder terugvallen. Toen de crisis kwam, bleken we met onze relatief jonge historie qua funding kwetsbaar te zijn.”

Guus Stoelinga

Securisatie
Stoelinga vervolgt: “Dat was in 2008-2009 direct de aanleiding tot een strategiewijziging van de fundingstrategie, waarin we constateerden dat we diversificatie nodig hadden in de financiering. Securitisatie alsook het opzetten van een retailbank zijn uitstekende diversificaties om een stabiel en betrouwbaar financieringsstelsel onder een bedrijf te schuiven. In 2009 zijn we van start gegaan met een securitisatie in Nederland en Duitsland en begin 2010 is de derde securitisatie van ruim 7,5 miljoen euro geplaatst in Engeland. De vierde zijn we in Spanje aan het voorbereiden. Nu zijn we actief in Nederland, Duitsland, Engeland en straks Spanje. De securitisaties leveren een belangrijke bijdrage aan de diversificatie van onze financiering.”

Leaseplan als spaarbank
Ook de in 2010 gestarte spaarbank lijkt aan de doelstelling te voldoen. Binnen zes maanden werd het streefbedrag van 1 miljard euro bereikt en werd de bank tijdelijk gesloten voor nieuwe klanten. Stoelinga is niet verbaasd over het succes, wel over de snelheid. “We hebben hard gewerkt om een goede bank neer te zetten. Ik heb het meeste plezier in het feit dat de spaarformule, een marktrente met vaste opslag (2,1 procent boven op de maandelijkse euribor, red.), maandelijks rentebijschrijving en vrij opneembaar, werkt.”

Met deze rente staat LeasePlan Bank in de top van de best renderende spaarrekeningen. Een bewuste keuze? “Wij willen absoluut geen prijsvechter zijn, dat is niet onze strategie. De eerste maanden stonden we ook onder de top van de markt. Terwijl de euribor iets hoger werd en onze rente ook steeg, bleef bij de meeste andere banken de rente ongewijzigd en stelden sommige banken hun rente naar beneden bij. En opeens staken wij met kop en schouders boven concurrenten uit. Dat was niet onze strategie, we wilden wel goede rente bieden, maar de rente vooral zeer transparant vaststellen”, aldus Stoelinga.

Nieuwe financieringsvormen
Inmiddels hebben de nieuwe financieringsvormen gedaan wat ze moesten doen. “We hebben financiële doelstellingen die afgeleid zijn uit onze actiefontwikkeling met een balanstotaal van 17 tot 18 miljard. We hebben een betrekkelijk cyclisch bedrijf, auto’s rijden drie tot vier jaar, en we financieren in principe parallel aan de uitzettingen. Dat is nu iets veranderd, we zijn onze financiering iets aan het verlengen om wat minder gevoelig te worden voor schommelingen in de financieringsmarkt. Onlangs hebben we een vijfjaarslening geplaatst.”

####
Liquiditeitsbehoefte kapitaalmarkt terug naar 50 procent
In het verleden werd in 80 procent van de behoefte aan liquiditeit voorzien op de kapitaalmarkt, dat percentage moet volgens Stoelinga terug naar 50 procent, de overige 30 procent van de financieringsbehoefte moet komen uit de LeasePlan Bank en securitisaties, en bankfinancieringen.

“Uiteindelijk zou de kapitaalmarkt terug kunnen naar 45 procent. Als ik kan sturen op de mix, dat duurt nog drie jaar, dan heb ik een instrument dat ik in 2007 niet had. Het leidt tot een lichte kostprijsverhoging, maar tegelijkertijd brengt het stabiliteit in de bedrijfsvoering. We hebben veel inkomstenbronnen, een stukje rentemarge, we doen aan financiering, we verzekeren en bieden schademanagement, maar het kunnen financieren van ons wagenpark is wel een levensader voor mij. Die heeft een forse tik gehad. Liquiditeit is een enorm issue in de bankenwereld.”

Als bank heeft LeasePlan ook te maken met de nieuwe regelgeving van banktoezichthouders, Basel II en Basel III. Dit leidt volgens Stoelinga niet tot grote aanpassingen voor LeasePlan. Op één punt heeft de regelgeving van Basel II volgens hem wel effect gehad, namelijk op het gebied van risicomanagement. “We hebben een enorme sprong gemaakt, er zitten nu 25 mensen op risicomanagement. Daarbij gaat het niet alleen om financiële risico’s, maar ook om restwaarde-, operationele, credit-, verzekerings-, rente- en luiquiditeitsrisico’s. We hebben alles onder controle. Heel duidelijk is dat het begint met het kennen van de risico’s. Daarna kun je pas beginnen met managen.”

In control
Het in control zijn heeft er volgens Stoelinga toe geleid dat het bedrijf de crisis goed heeft doorstaan. “We stonden er goed voor en wisten wat ons overkwam. Potentiële risico’s waren snel inzichtelijk en we waren in staat de risico’s te matigen, zodat er geen enorme financiële gevolgen waren. De verliezen op restwaarde hebben we gemitigeerd door leasecontracten te verlengen en de auto’s anders te verkopen. Het is natuurlijk niet overal goed gegaan, maar het risicomanagement is er beter op geworden.”

“Sommige risico’s verdwijnen wat naar de achtergrond, doordat ze meer beperkt van schaal zijn, zoals de operationele risico’s. We zijn goed in staat continuïteitsrisico’s op te vangen. Als een systeem plat gaat, kunnen we dat snel opvangen. Daar besteden we veel tijd aan. De reikwijdte van liquiditeitsrisico’s is ontzettend groot, maar de invloed die we kunnen uitoefenen op de omgeving is beperkt. Het relatieve belang van bepaalde risico’s is veranderd. We hebben veel geïnvesteerd en zijn nu bezig met de ontwikkeling van een instrumentarium voor risicomanagement, dat kost een paar jaar.”

Riskmanagement taak van de CFO
Riskmanagement valt bij LeasePlan volledig onder de CFO. “Ik heb altijd een zwak voor risk gehad. Het is een interessante manier om naar bedrijven te kijken. Veel mensen onderkennen een risico niet, tot het zich manifesteert. Risicomanagement is steevast de waarschijnlijkheid dat een calamiteit optreedt versus de gevolgen voor je bedrijf. Als wij bijvoorbeeld een auto verzekeren, weten we met grote waarschijnlijkheid dat er schade komt, de schade voor de onderneming blijft echter beperkt. De liquiditeitscrisis had een kleine waarschijnlijkheid, maar grote gevolgen. Sommige risico’s kun je niet verzekeren, die moet je op andere manieren mitigeren.”

“Het is fascinerend, je creëert mensen die heel goed worden in voorspellen en nadenken over risico’s. Als je kijkt naar het operationele risico, dan laten de statistieken zien wat er met je gaat gebeuren. In de toekomst is er een nog grotere rol voor riskmanagement weggelegd. Het is een van onze core competences en zal dat blijven. Goede serviceverlening en de klant zijn natuurlijk ook heel belangrijk, maar zonder riskmanagement kunnen we niet bestaan.”

Geen dubbele dip
Over de toekomst van de economie is Stoelinga gematigd positief. “Ik geloof niet in een dubbele dip. Dat is een verzonnen begrip. Ik las laatst een artikel in Amerika waarin werd gesteld dat alles wat kan dippen al op de bodem zit, het kan niet lager. Ik verwacht wel dat het herstel heel langdurig en langzaam zal zijn. Het duurt zeker nog vijf jaar voor we weer in een hoerastemming zitten.””

De verwachtingen voor LeasePlan zijn positief. In de eerste helft van het jaar werd een resultaat van 90 miljoen euro behaald en de verwachting is dat dit herstel zich in de tweede helft van het jaar tenminste zal doorzetten. “De marges zijn beter dan voor de crisis, toen er op het scherpst van de snede werd onderhandeld. Je ziet dat in de volle breedte van de markt. We hebben nu een selectieve benadering van klanten. Onze portefeuille is gezonder dan die waarmee we de crisis in gingen, dat zie je terug in gezonde returns en bestendige klantrelaties.”

Consolidatie leasemarkt
De uitdaging voor de komende jaren is de consolidatie van de leasemarkt. “Het is een interessante markt die kansen biedt. We hebben onze zaken bijna op orde om onze vooraanstaande positie uit te bouwen. Er zijn overnamemogelijkheden en kansen om grote klanten duurzaam te binden. Verder biedt de retailmarkt, 1 tot 5 auto’s, groeikansen. Hier zijn interessante posities in te nemen. LeasePlan Direct willen we door heel Europa ontwikkelen. Het betekent een diversificatie aan de klantenkant. Dat vergt een ander businessmodel, je kunt het backoffice hergebruiken, maar aan de voorkant ligt het anders. Het vergt een andere benadering. Dit is zeker iets waar we ons op aan het voorbereiden zijn en wat we willen uitbouwen. Je kunt het relatief snel uitbreiden. Dat moet ook, want je moet hoge investeringen doen die je snel terug wilt verdienen. Hier kunnen we onze schaalgrootte goed benutten.”

Over Guus Stoelinga
Lid van de raad van bestuur en CFO LeasePlan Corporation N.V.
Burgerlijke staat: getrouwd, 3 kinderen
Hobbies: hardlopen, tuinieren, auto’s
Geboortedatum 26 juli 1963

Carrière
2007 (oktober) – heden Lid van de raad van bestuur en CFO
2006 (mei) – 2007 Senior Corporate Vice-President Corporate Strategy & Development
2005 (januari) – 2006 Senior Vice-President Business Integrations
2000 (juli) – 2005 Senior Vice-President Business Process Management
1996 (mei) – 2000 Finance Director Auto Lease Holland (dochtermaatschappij LeasePlan Corporation N.V.)
1991 (juli) – 1996 Finance Director LeasePlan Nederland
1987 (juli) – 1991 Financial Controller Banque Paribas Netherlands (tegenwoordig Bank Artesia)
1982 (juli) – 1987 Verschillende auditfuncties binnen KPMG accountants

Over LeasePlan Corporation
• Financiële dienstverlener gespecialiseerd in wagenparkbeheer gericht op fleetmanagement in de vorm van financiering en operationeel gebruik van auto’s.
• Opgericht in 1963 en sinds 1993 beschikkend over een bankvergunning in Nederland.
• Actief in 30 landen met een marktpositie binnen de top drie. • Meer dan 6000 werknemers. • 1,3 miljoen auto’s.
• Balanstotaal 18 miljard euro.
• Resultaat eerste helft 2010 90 mln.
• Hoofdkantoor in Almere.
• LeasePlan Corporation N.V. is in handen van de Volkswagen Bank GmbH (50 procent) en Fleet Investments B.V. (50 procent), de investeringsmaatschappij van de Duitse bankier Friedrich von Metzler.