Blog: ‘AI een hype? Bedrijven zijn pas net begonnen’

Afgelopen jaar was AI hét onderwerp van gesprek bij het koffiezetautomaat of op zakelijke congressen. De nasleep van ChatGPT deed de vraag rijzen: hoe kan de technologie als sleutel dienen voor het vergroten van de efficiëntie in bedrijven tot een middel om nieuwe innovaties te versnellen. Maar nu we de eerste verwondering voorbij zijn, staan we voor de echte klus: het daadwerkelijk integreren van AI in onze dagelijkse werkzaamheden. “We willen iets met AI maar weten niet wat” is een zin die je vaak hoort. 2023 was het jaar waarin we over AI spraken. In 2024 draait het om de implementatie van de technologie in de eigen bedrijfsprocessen, het dagelijkse werk en de transitie van teams. AI is niet alleen een technologische, maar zeker ook een leiderschapsuitdaging. Want hoe zorg je ervoor dat je medewerkers AI gaan implementeren en het bedrijf van de toekomst gaat bouwen?

Hoe begin je? Voor ons nieuwe boek ‘Handboek AI Strategie’ dat begin april 2024 verschijnt, hebben we 15 leiders gesproken over de inzet van en ervaring met AI in hun bedrijf. In ieder interview komt het volgende terug: om AI succesvol te laten landen, bepaal je eerst waar binnen jouw bedrijf AI het verschil kan maken. Ga op zoek naar ‘fricties’: duik in de routineklussen die rijp zijn voor automatisering, zodat je tijd en middelen vrij speelt voor belangrijkere zaken. ‘Dream big, start small’ – ga voor projecten die kleine incrementele verbeteringen door AI genereren. Die projecten rekenen op meer draagvlak bij de medewerkers.

Je hoeft je bedrijf dus zeker niet op zijn kop te zetten om AI te omarmen. De kracht van AI zit hem juist in het slimmer maken van wat je al doet. Denk aan de sprong van een Nokia 3310 naar een smartphone: in de kern nog steeds een telefoon, maar dan een stuk slimmer en krachtiger.

Waar liggen de kansen? Het is met name de komst van generatieve AI en de technologie áchter ChatGPT waar sinds vorig jaar veel potentie ligt. Taalmodellen kunnen, mits goed getraind, als geen ander grote hoeveelheden data analyseren. Niet alleen tekst, inmiddels ook numerieke data. Ze kunnen de context begrijpen en – dat is het meest relevant – op een ‘menselijke manier’ leren redeneren. Denk aan toepassingen waarbij AI op een ‘menselijke manier’ op zoek gaat naar informatie in contracten, het schrijven van (marketing)teksten of risico-analyses doen op basis van financiële data. [Artikel gaat verder na de volgende alinea]

Het is bijvoorbeeld onmogelijk voor ons brein om 1.000 leverancierscontracten tot elk detail te kennen. Natuurlijk heeft de compliance officer een jarenlange ervaring maar dat betekent niet dat je elk detail uit je hoofd kent. Dat is zelfs onmogelijk voor het brein van de allerslimsten onder ons. Generatieve AI kan echter wel die essentiële informatie vinden door het te leren om ‘intelligent te zoeken’ in een grote bak met ongestructureerde (tekst)data. Het geeft de compliance of inkoopmanager meer tijd om de strategie en acties te bepalen voortkomend uit de AI-analyse. En op die manier echt waarde toe te voegen.

De uitdaging is om organisaties te transformeren en te ontdekken hoe AI als technologie een middel is om het werk leuker en impactvoller te maken. Uit alle voorspellingen blijkt dat AI geen banen zal doen verdwijnen maar wel significant zal veranderen. Verandering vinden we allemaal leuk en interessant, maar zelf ‘veranderen’ vaak minder – dat kost tijd en aandacht. We zijn nu eenmaal gewoontedieren en gehecht aan onze dagelijkse taken en werk. Zie AI dus als een tool, niet als het einddoel. Het draait uiteindelijk minder om de techniek zelf, maar vooral om hoe je je processen, je organisatie en je strategie aanpast om deze nieuwe technologie te verwelkomen.

En ook belangrijk: wees transparant over de mogelijkheden van AI in het bedrijf en neem medewerkers mee in de plannen. Cruciaal bij het inzetten van AI is dan ook het introduceren van een cultuur waarin continu leren en aanpassen de norm is. AI ontwikkelt zich in sneltreinvaart, en wat vandaag cutting-edge is, kan morgen al verouderd zijn. Door een cultuur te creëren waarin iedereen aangemoedigd wordt nieuwe skills op te pikken en te experimenteren met nieuwe technologie, houd je je bedrijf wendbaar en klaar voor de toekomst.

Minstens zo belangrijk is de ethische kant aan AI. Door vanaf het begin ethische overwegingen mee te nemen in je AI-design, implementeer je AI ook verantwoord in de organisatie. Denk daarbij aan transparante algoritmes, het voorkomen van vooroordelen (biases in je trainingsdata), veilig gebruik van data en privacy.

Kortom, de grootste uitdaging van AI zit net zozeer in de technologie zelf, als in hoe we deze duurzaam  integreren in onze organisaties. Benader AI dus in de eerste plaats als ‘here to stay’ en bepaal waar AI in jouw bedrijf het verschil kan maken én medewerkers kan ondersteunen in hun werkzaamheden.