“Geen toekomst zonder big data” (Big Data Day 2017)

>> Bekijk de foto’s van de Big Data Day 2017

Overal hoor je het begrip big data voorbij komen. Is het een hype? Of missen bedrijven die er niets mee doen echt kansen?, vraagt dagvoorzitter Hella Hueck zich af, tijdens de tweede editie van de Big Data Day in de Jaarbeurs in Utrecht. Bedrijven moeten zeker bekijken of ze niet meer uit hun data kunnen halen, zegt George de Boer, ?Leader Connected Car Initiatives bij TomTom: “In de logistieke sector zijn er bedrijven waar besluiten nog steeds gebeuren op basis van gut feeling. Ook bij organisaties met honderden miljoenen euro’s omzet, die uitgebreide IT-systemen hebben gebouwd en over bergen data beschikken. Ze doen er niets mee.”

Wat je ermee kan doen is geen eenvoudig te beantwoorden vraag. Frans Feldberg kijkt naar big data vanuit de wetenschappelijke kant als professor Data-Driven Business Innovation aan de  Vrije Universiteit. Als hij geconfronteerd wordt met de vraag of het hier gaat om een hype haalt hij een Facebook-post aan van Dan Ariely, een Amerikaanse hoogleraar psychologie en behavorial economics.

Voor veel bedrijven is dit nog de werkelijkheid, zegt Feldberg. Hij stelt twee vragen aan de zaal: wie kan er een toekomst voorstellen zonder big data? En wie kan er een toekomst voorstellen zonder internet? Bij de laatste gaan beduidend meer handen omhoog. Feldberg: “Had ik de vraag over internet twintig jaar geleden gesteld, dan waren er veel minder handen de lucht in gegaan.  Pas nu weten we hoe internet onze maatschappij heeft veranderd.”

Professor Frans Feldberg

Rondom de vraag hoe de toekomst eruit zal zien, is het volgens Feldberg zaak dat we oude ideeën achterlaten. “Denk aan de eerste auto, die had een hoge zit, net als in z’n voorganger de koets, waar je altijd over de kont van het paard heen moest kunnen kijken. Of wat als je veertig jaar geleden had gevraagd hoe de eerste mobiele telefoon eruit zou zien. De uitdaging is dus hoe we ons oude idee achter ons laten.”

Microscoop

Wat we wel weten is dat het om enorme hoeveelheden gaat en dat de data ongestructureerd is. De variëteit is enorm toegenomen. De eisen aan de snelheid waarmee organisaties de data moeten omzetten in kennis gaan omhoog: “We hebben een enorme set van kennis en systemen nodig om dat te kunnen doen.”
Achter deze hobbels liggen wel zeer interessante opbrengsten te wachten. “Big data laat u dingen ontdekken waarvan u niet wist dat u het niet wist. Ik gebruik vaak het voorbeeld van de microscoop. Hierdoor ontdekten we het bestaan van bacteriën, voor de microscoop waren we van het bestaan hiervan helemaal niet op de hoogte. Maar deze ontdekking heeft veel betekend voor onze gezondheidszorg. Big data is de nieuwe microscoop die we aangeboden krijgen”, zegt Feldberg.

De kansen die big data biedt, kwamen voorbij in de verschillende sessies op deze Big Data Day. Namens partners CaseWare Analytics, Graydon, QNH en Sidetrade vonden er round tables plaats over onder andere het voorspellen van de toekomst met predictive analytics, de waarde van data voor CFO’s of investeren met Big Data.

Business innoveren

PostNL is een bedrijf dat min of meer gedwongen werd meer met data te doen. Het bedrijf richt zich door de veranderingen in de markt meer op pakketten. “De ontvangende klant  is steeds meer in control ”, zegt Mario Suykerbuyk, Managing Director bij PostNL Data Solutions. De klant krijgt informatie over de zending en wil z’n pakket in een bepaald tijdvak ontvangen. Door dit soort ontwikkelingen gaat big data een grotere rol spelen. Maar ook heeft het bedrijf z’n datatechnologie ingezet bij een orchideeënkwekerij. De manier waarop PostNL binnenkomende pakketten sorteert, bleek ook heel bruikbaar te zijn voor de bloementeler, die daardoor meer winst per plant kan maken. Tegelijkertijd vergroot PostNL zo z’n markt.

Dit voorbeeld laat volgens Feldberg precies zien wat er mogelijk is. Uiteindelijk draait het bij big data om de vraag hoe je er waarde mee kunt creëren.  En dat kan door het oude idee te laten varen. “Gebruik je big data om je business te verbeteren? Of juist om je business te innoveren?”

Voetbalwereld al om?

Een bedrijf dat meteen diep in het big data lake sprong en er z’n business model er omheen bouwde is Sci Sports. Oprichter Giels Brouwer, geïntroduceerd als de Nederlandse Billy Bean, speelde de game Football Manager toen hij op een idee kwam. Dit computerspel kent aan elke speler allerlei waarden toe, die informatie kunnen geven over potentieel succes. Stomverbaasd was hij toen hij hoorde dat scouting in de conservatieve voetbalwereld vooral op basis van intuïtie gaat. Waarom bouwen we in de echte wereld ook niet zo’n systeem?, vroeg hij zich af.

Giels Brouwer van Sci Sports.

Er is heel veel data beschikbaar, maar het is moeilijk hier inzichten uit te krijgen, zegt Brouwer. “Data zelf is dom.” Het bedrijf verzamelt beschikbare voetbalstatistieken en bouwde een algoritme dat de invloed van een speler op het resultaat van zijn ploeg kan berekenen. Inmiddels kan Sci Sport ook door middel van camera’s beelden in data omzetten. En dat het hoog tijd werd dat data z’n intrede doet in het voetbal, blijkt ook weer uit diezelfde data. “Blonde spelers hebben altijd een hogere waarde op de transfermarkt dan spelers met donker haar”, zegt Brouwers. Het bedrijf heeft inmiddels kantoren in drie landen en staat verschillende voetbalclubs bij. Het adviseerde zelfs Memphis Depay bij zijn keuze voor een nieuwe club. Sci Sports wordt gezien als onderneming die in de toekomst meer dan 1 miljard euro waard kan worden.

De prijs van technologie

Mooie voorbeelden genoeg, maar er zit ook een gevaarlijke kant aan big data, zegt filosofe en schrijfster Tinneke Beeckman. “Technologie is waardevol, maar kan een prijs hebben. Chemie gaf ons medicijnen, maar ook vergif”, legt ze uit. “Technologie zelf is altijd neutraal, de vraag is dus hoe het wordt gebruikt.”

“Bij big data wordt de consument of burger in kaart gebracht, die wordt transparanter, maar de verzamelaar van die data is dat niet. Bij data is het probleem dat het niet anoniem is: het is terug te leiden tot een persoon. Dat is vaak juist het doel. Maar privacy betekent het recht hebben te kunnen bepalen wie welke informatie over je krijgt. Jongeren zeggen vaak:  ‘Wat kan het kwaad dat ik deel, ik doe toch niets verkeerd.’ Maar het probleem is dat wat als ‘verkeerd’ beschouwd wordt, kan veranderen, bijvoorbeeld door een verandering van het politieke regime. Nu is het oké om open te zijn over je politieke of seksuele voorkeur, in de toekomst kan dat anders zijn.”

“Ik deel de zorgen van Tinneke”, zegt Jos Meijer, corporate privacy officer van KLM. “Big data heeft al snel een negatieve connotatie, alsof je mensen wilt beheersen. Bij KLM willen we dat niet. We werken met data, maar willen dat wel op een goede manier doen. Je moet de klant centraal stellen en vertrouwen geven dat je zorgvuldig met data omgaat.”

Een nieuwe Europese richtlijn op het gebied van privacy, de General Data Protection Regulation komt eraan. Wat zal de impact hiervan zijn? Meijer: “Dit helpt om het proces  beter te organiseren en geeft handvatten. Ten opzichte van de Wet bescherming persoonsgegevens zitten er niet veel nieuwe dingen in. Wel moet alles strakker geregeld worden en moet je aan de voorkant laten zien alles op orde te hebben. Je moet jezelf de vraag gesteld hebben hoe je met data omgaat.”

Databoer

De laatste spreker van de dag is Jacob van den Borne, beter bekend als de ‘databoer’. Hij meet minutieus alles wat er op zijn akkers gebeurt: hij zet onder andere drones, satellietbeelden en slimme meetapparatuur op de tractoren en sproei-installaties in. Zo kan hij bijvoorbeeld zien welke delen van het land of zelfs planten meer bemesting of  beregening nodig hebben, of hoe de voedingswaarden van de gewassen eruit zien. Door de inzet van data probeert hij zoveel mogelijk uit elke hectare van zijn aardappelakkers te halen.  

Databoer Jacob van den Borne

Ook zijn overgrootvader verzamelde al data, in een opschrijfboekje schreef hij nauwkeurig op wat hij zag op de akker. Nu boerenbedrijven steeds groter worden, ontstaat er een managementprobleem, zegt Van den Borne. “Hierin kunnen data en precisielandbouw een belangrijke rol spelen.” De innovatie op zijn boerderij betaalt hij uiteindelijk niet met geld, maar met data. Andere boeren mogen de data ook gebruiken, Van den Borne deelt mee in de opbrengsten.

Ook in de agrarische wereld is er wel wat terughoudendheid om met dit soort methodes te werken, zegt Van den Borne. “Wat de boer niet kent dat eet ie niet.” Dus is hij met andere het Praktijkcentrum Precisielandbouw gestart, om andere agrariërs te laten ervaren wat Van den Borne en collega’s doen. Frans Feldberg heeft nog een tip voor bedrijven die weifelend staan tegenover big data: “Begin er in ieder geval gewoon mee, bouw een business case, anders kan het zomaar zijn dat je te laat bent.”

Interessant voor u als Executive Professional:

1. Ontmoet finance professionals tijdens inspirerende events

Wilt u als partner betrokken zijn bij Big Data Day? Neem dan contact op met Michael van Asperen via mvanasperen@alexvangroningen.nl of 06 1588 5665.

2. Ontdek de power van Big Data & Analytics