Belangrijkste wijzigingen in het ontslagrecht volgens regeerakkoord VVD/ PvdA ‘Bruggen Slaan’

De belangrijkste voorgenomen wijzigingen op een rijtje:
1. De mogelijkheid om de arbeidsovereenkomst te laten ontbinden door de kantonrechter komt te vervallen. Elk voorgenomen ontslag moet vooraf door het UWV Werkbedrijf worden getoetst.

2. In plaats van de huidige ontslagvergunning moet de werkgever bij een voorgenomen ontslag een adviesaanvraag doen bij het UWV Werkbedrijf. De werkgever is niet verplicht het UWV advies te volgen. Het UWV krijgt “nauwkeurige criteria” om de aanvragen te beoordelen.

3. Nadat  het ontslag een feit is kan de werknemer naar de rechter stappen om het ontslag te laten toetsen. De rechter kan dan eventueel nog een vergoeding vaststellen, maar die zal maximaal een half maandsalaris per dienstjaar mogen zijn (met een bovengrens van € 75.000,- bruto). Verder kan de rechter de arbeidsovereenkomst herstellen, maar dat kan alleen als de werkgever een negatief ontslagadvies van het UWV kreeg en desondanks over is gegaan tot ontslag. Van het oordeel van de kantonrechter is geen hoger beroep mogelijk.

4. Op dit systeem bestaan er twee uitzonderingen. Als er opzeggingsverboden gelden (bijvoorbeeld bij zieke werknemers) en in geval van arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd zonder tussentijdse opzeggingsmogelijkheid, kan de arbeidsovereenkomst niet worden opgezegd en blijft de mogelijkheid van ontbinding van de arbeidsovereenkomst door de kantonrechter bestaan.

5. De werkgever dient de opzegtermijn te respecteren en is bij onvrijwillig ontslag of het niet verlengen van een tijdelijk contract van minstens een jaar een vergoeding voor scholing verschuldigd in de vorm van een transitiebudget. De omvang van dit budget bedraagt een kwart maandsalaris per dienstjaar met een maximum van vier maandsalarissen.

6. De WW wordt verkort naar maximaal 24 maanden. Gedurende 12 maanden krijgt de werknemer een WW die is afgeleid van het laatstverdiende loon en voor de resterende duur is de uitkeringshoogte gekoppeld aan het minimumloon. Om aan die maximumduur te komen moet een werknemer overigens wel beschikken over 38 dienstjaren. Per gewerkt jaar wordt namelijk WW recht opgebouwd: over de eerste 10 jaar 1 maand per gewerkt jaar en daarna een 0,5 maand per gewerkt jaar.

Het kabinet wil deze wijzigingen met ingang van 1 juli 2014 doorvoeren.

Bijzonder
In het regeerakkoord is er op de meeste beleidspunten niet gekozen voor een compromis tussen het standpunt van de VVD en dat van coalitiepartner PvdA, maar heeft er een “uitruil” plaatsgevonden, waarbij op een aantal beleidsterreinen is gekozen voor “PvdA-beleid” en op andere terreinen voor “VVD-beleid”.

Dat is bij de voorgenomen wijzigingen in het ontslagrecht en bij de WW niet het geval. In de voorgenomen wijzigingen is zowel de hand van PvdA als die van de VVD zichtbaar. Bij de voorgenomen herziening van het ontslagrecht en de WW is er dus wel sprake van een soort poldercompromis.

Preventieve ontslagtoets door UWV Werkbedrijf
De VVD is al heel lang voorstander van afschaffing van de “preventieve ontslagtoets”. Met de term “preventieve ontslagtoets” wordt bedoeld dat opzegging van een arbeidsovereenkomst slechts mogelijk is na vooraf verkregen toestemming van het UWV Werkbedrijf, de “ontslagvergunning”. Een systeem dat uniek is in de wereld en dat is gebaseerd op een besluit uit 1945, het B.B.A (Buitengewoon Besluit Arbeidsverhoudingen 1945).
__________________________________________________________________________________
Bent u binnenkort betrokken bij een faillissement, sanering of doorstart?
Dan is de tweedaagse cursus Corporate Recovery voor u onmisbaar. Dé cursus over reorganisaties, faillissementen en doorstarts. Deelname levert accountants en controllers 15 PE Punten op. 
Klik hier voor het gehele programma en aanmelden.
__________________________________________________________________________________

Het B.B.A. was destijds bedoeld als een tijdelijke maatregel om de chaotische arbeidsmarktsituatie na de oorlog te reguleren. De PvdA is steeds  voorstander van handhaving van deze preventieve ontslagtoets geweest. En het kan dan ook als een overwinning voor de PvdA worden gezien dat er, volgens de plannen van het kabinet, ook na 30 juni 2014 een preventieve toetsing van voorgenomen ontslagen door het UWV zal plaatsvinden.

Het compromis waarvoor is gekozen houdt in dat de werkgever die een werknemer wil ontslaan nog steeds langs het UWV moet, maar in plaats van het aanvragen van een ontslagvergunning moet de werkgever nu verplicht een “ontslagadvies” inwinnen. Als er onder de huidige regelgeving een ontslagvergunning wordt geweigerd, gaat het ontslag niet door. Als de door de regering aangekondigde herziening doorgaat kan de werkgever straks, ondanks een negatief ontslagadvies, de werknemer ontslaan.

Bovendien wordt de alternatieve ontslagroute via de kantonrechter, de “ontbindingsprocedure”, behalve voor een beperkt aantal uitzonderingssituaties, afgesloten. Straks lopen dus bijna alle ontslagen via het UWV.

####

De conclusie is dan ook dat de preventieve ontslagtoets via het UWV Werkbedrijf in de plannen van het kabinet blijft bestaan, en zelfs wordt uitgebreid tot de (uitzonderingen daargelaten) enige ontslagroute, maar dat het resultaat van die toetsing aan gewicht inboet.

Toetsing achteraf door de rechter
De rechter kan op verzoek van de werknemer de arbeidsovereenkomst herstellen als de werknemer na een negatief UWV advies is ontslagen. In de praktijk zal blijken of deze mogelijkheid vaak zal worden gebruikt. Ik verwacht dat, vooral bij oudere werknemers, wel.
Het feit dat de hoogte van een door de rechter aan de werknemer toe te kennen schadevergoeding zal worden gelimiteerd tot € 75.000,= bruto, zal, naar ik verwacht, tot gevolg hebben dat de rechter er eerder toe zal overgaan de arbeidsovereenkomst te herstellen.

Bij de huidige wetgeving is het zo dat de rechter, als een werkgever een werknemer op minder sterke gronden ontslaat, aan de werknemer een hoge vergoeding kan toekennen. De rechter kiest relatief vaak voor deze oplossing in plaats van voor het handhaven of herstellen van de arbeidsovereenkomst. De redenering is dan dat de verhoudingen tussen werkgever en werknemer vaak zodanig zijn verstoord dat een goede samenwerking in de toekomst niet meer mogelijk zal zijn.

Maar wat zal straks een rechter doen die wordt geconfronteerd met het ontslag op ondeugdelijke gronden van een oudere werknemer met een lang dienstverband en een slechte arbeidsmarktpositie? Een schadevergoeding van € 75.000,= bruto zal in zo’n geval een druppel op een gloeiende plaat zijn. Mede door de voorgenomen wijzigingen in de WW zijn immers de gevolgen van zo’n ontslag voor de werknemer dramatisch. De kans dat de rechter in zo’n situatie de arbeidsovereenkomst herstelt lijkt mij groot. En dat is een uitkomst die niet in het belang van de werkgever is. Die ziet een werknemer die al maanden geleden is ontslagen terugkeren op de werkplek. Maar ook niet in het belang van de werknemer. Die moet weer aan de slag bij een werkgever die hem eigenlijk kwijt wil.
__________________________________________________________________________________
Bent u binnenkort betrokken bij een faillissement, sanering of doorstart?
Dan is de tweedaagse cursus Corporate Recovery voor u onmisbaar. Dé cursus over reorganisaties, faillissementen en doorstarts. Deelname levert accountants en controllers 15 PE Punten op. 
Klik hier voor het gehele programma en aanmelden.
__________________________________________________________________________________

Het bovenstaande maakt duidelijk dat het nog maar zeer de vraag is of door de voorgenomen ingrepen in het ontslagrecht het voornaamste doel hiervan, een flexibelere arbeidsmarkt, ook werkelijk zal worden gerealiseerd.

Geen hoger beroep
Bijzonder is ook dat er geen hoger beroep openstaat van de beslissing van de rechter over herstel van de arbeidsovereenkomst of de toekenning van een vergoeding.
Hoewel er, anders dan vaak wordt gedacht,  geen (grond)wettelijk recht op een behandeling van een zaak in (tenminste) twee instanties bestaat, is het toch wel zeer ongebruikelijk om hoger beroep van een rechterlijke beslissing uit te sluiten.

Van voornemen tot wetgeving
Zullen de nu geformuleerde voornemens ook werkelijk in wetgeving worden omgezet?
De laatste decennia zijn er regelmatig plannen geweest die een fundamentele herziening van het ontslagrecht tot doel hadden. Afgezien van de Wet Flexibiltet en Zekerheid uit 1999, die niet in een werkelijk fundamentele herziening van het ontslagrecht voorzag, zijn alle pogingen daartoe steeds gestrand. De tijd zal leren of de plannen uit het regeerakkoord het wel zullen redden. Ik zou er mijn geld niet op inzetten.

Mr. Rob Caubo is gespecialiseerd arbeidsrecht advocaat en wordt regelmatig door de rechtbank Zwolle-Lelystad benoemd tot curator in faillissementen. Rob heeft zich inmiddels in meer dan 25 jaar in de rechtshulp ontwikkeld tot een vakspecialist in hart en nieren. Rob Caubo doceert aan diverse opleidingsinstellingen voor zowel juristen als niet-juristen en is lid van de Nederlandse Orde van Advocaten. Rob is founding partner van GCM Advocaten.