Arbeidsproductiviteit Nederland daalt: gevolgen voor bedrijven

De arbeidsproductiviteit in Nederland is de afgelopen jaren minder hard gegroeid dan in vergelijkbare landen, wat negatieve gevolgen kan hebben voor de concurrentiepositie en winstgevendheid van Nederlandse bedrijven. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is de groei van de arbeidsproductiviteit sinds 2014 afgezwakt tot gemiddeld 0,4% per jaar, terwijl dit in de vier decennia daarvoor nog 1,5% was. Deze vertraging kan leiden tot hogere kosten en lagere marges voor bedrijven, wat hun internationale concurrentiekracht kan aantasten. Dat meldt het ANP.

• Productiviteitsgroei Nederland daalt naar 0,4% per jaar sinds 2014
• Nederland zakt naar 10e plaats op ranglijst productieve landen
• Lichte verbetering zichtbaar sinds 2020, maar uitdagingen blijven

De belangrijkste oorzaken voor de achterblijvende productiviteitsgroei zijn volgens het CBS de verschuiving van arbeid naar minder productieve sectoren en het afbouwen van de gaswinning in Groningen. Daarnaast speelt mee dat veel innovaties die de productiviteit kunnen verhogen al zijn doorgevoerd, waardoor het steeds moeilijker wordt om nog efficiënter te werken. Ook de groeiende rol van moeilijk te automatiseren sectoren zoals zorg en overheid drukt de gemiddelde productiviteitsgroei. [Artikel gaat verder na de volgende alinea]

Vergelijking met andere landen

In vergelijking met andere landen in de Europese Unie is de Nederlandse productiviteitsgroei de afgelopen tien jaar achtergebleven. Slechts vijf EU-landen hadden een lagere groei of krimp. Ierland liet met ongeveer 5% per jaar de sterkste productiviteitsgroei zien. Nederland is hierdoor gezakt van de vijfde naar de tiende plaats op de ranglijst van meest productieve landen ter wereld.

Gevolgen voor de economie

De afnemende productiviteitsgroei kan op termijn negatieve gevolgen hebben voor de Nederlandse economie. Economische groei is sterk afhankelijk van productiviteitsverbetering[1]. Een lagere productiviteitsgroei kan daarom leiden tot minder welvaartsstijging. Daarnaast kan het de financiering van publieke voorzieningen zoals de zorg onder druk zetten.

Recente ontwikkelingen

Sinds 2020 is er wel weer sprake van een lichte verbetering. In de periode 2020-2023 groeide de arbeidsproductiviteit met gemiddeld 0,9% per jaar. Dit kwam vooral door positieve structuureffecten, waarbij relatief meer werkgelegenheid ontstond in productieve sectoren als bankwezen, IT en groothandel. Nederland presteerde hiermee beter dan de meeste andere Europese landen, maar bleef achter bij de Verenigde Staten. [Artikel gaat verder na de volgende alinea]

Uitdagingen voor de toekomst

Om de productiviteitsgroei weer te versnellen, staan Nederlandse bedrijven en beleidsmakers voor een aantal uitdagingen. Innovatie en digitalisering blijven cruciaal om efficiënter te kunnen werken. Ook zal er aandacht moeten zijn voor het verhogen van de productiviteit in arbeidsintensieve sectoren als zorg en onderwijs. Daarnaast is het van belang om te investeren in scholing en een leven lang leren, zodat werknemers hun vaardigheden blijven ontwikkelen.

Internationale context

De dalende productiviteitsgroei is niet uniek voor Nederland. Ook in veel andere ontwikkelde economieën is sprake van een afvlakkende productiviteitsstijging. Volgens de OECD spelen factoren als vergrijzing, toenemende ongelijkheid en een afnemend tempo van technologische verspreiding hierbij een rol. Het vinden van nieuwe bronnen van productiviteitsgroei is daarom een wereldwijde uitdaging.