AI en robotisering verergeren het personeelsgebrek

Door AI en robotisering zal in 2030 nog slechts een derde van alle werkzaamheden door menselijke arbeid worden uitgevoerd. Deze structurele transformatie van de arbeidsmarkt tussen 2025 en 2030 zal bijna een kwart van de huidige banen beïnvloeden. Maar werkgevers vrezen grote tekorten aan medewerkers die deze omslag mogelijk maken.

Die voorspelling vallen op te maken uit het Future of Jobs Report 2025 van het World Economic Forum. De bevindingen zijn totstandgekomen door gesprekken met meer dan duizend werkgevers. Wat opvalt is dat de investeringen in AI en robotisering drastisch toenemen, maar dat het werk er niet minder door wordt.

In een toelicht geeft projectleider Henk Volberda van het Nederlandse onderzoek, hoogleraar strategie en innovatie aan de Universiteit van Amsterdam en directeur van ACBI, een toelichting op de bevindingen.

1. In 2030 is een derde van de menselijke arbeid vervangen door technologie. Nog eens een derde zal worden uitgevoerd in samenwerking met technologie.
2. AI en informatietechnologie zal naar verwachting elf miljoen banen creëren, terwijl tegelijkertijd negen miljoen banen verdwijnen. Robotica en autonome systemen zullen de grootste netto-verdringer van banen te zijn, met een netto daling van vijf miljoen banen.
3. Een bredere digitale toegang zal naar verwachting zowel meer banen creëren als verdringen (respectievelijk 19 miljoen en 9 miljoen).
4. Bijna veertig procent van de huidige vaardigheden van werknemers zal tussen 2025 en 2030 verouderd zijn.
5. Baanverlies is er voor medewerkers die niet de benodigde training ontvangen en hun baan verliezen. Bij- en omscholing blijven essentieel om de kloof tussen verdwijnende en groeiende functies te overbruggen. Maar elf procent van de werkenden loopt deze bijscholing mis.
6. Mensen blijven vooral nodig in de groene transitie. Bedrijven zullen naast het besteden van een groter deel van de inkomsten aan lonen, steeds meer moeten investeren in het welzijn en de diversiteit van hun werknemers.
7. Bijna twee derde van de werkgevers vreest dat vaardigheidstekorten  het grootste obstakel voor transformatie op de arbeidsmarkt in de komende vijf jaar.
8. De netto groei van werkgelegenheid bedraagt zeven procent van de totale werkgelegenheid, wat neerkomt op 78 miljoen extra banen wereldwijd.Het aantal nieuwe banen door transitie door AI en robotisering is gelijk aan veertien van de huidige werkgelegenheid (170 miljoen banen), maar ook het verlies van acht procent van de werkgelegenheid (92 miljoen banen).
9. Beroepen van de toekomst zijn te vinden in technologie-gerelateerde functies, met specialisten in big data, FinTech-ingenieurs, AI- en machine learning-experts, en software- en applicatieontwikkelaars in de voorhoede. Daarnaast behoren functies in de groene en energietransitie tot de snelst groeiende beroepen, zoals specialisten in autonome en elektrische voertuigen, milieutechnici en ingenieurs in hernieuwbare energie.
10. Administratieve en secretariële functies daarentegen, zoals loketmedewerkers, administratieve assistenten en directiesecretaresses, zullen de grootste daling laten zien.
11. Welzijns- en diversiteits-initiatieven worden steeds belangrijker om medewerkers te lokken, naast loonsverhoging. Het aandeel werkgevers dat DEI-initiatieven toepast, is gestegen van 67 procent in 2023 naar 83 procent nu.