Accountants in business negeren PE-verplichting: Tot 6.000 euro boete

Een aantal van die accountants in business, bijvoorbeeld bestuurders van bedrijven of controllers, zijn, gezien de aard van hun feitelijke werkzaamheden, niet meer zo bezig met permanente educatie.

“Een deel vraagt zich waarom ook zij deze PE-uren moeten halen”, aldus Patrick Foppen van de Accountantskamer. “Voor accountants in business geldt, in vergelijking met openbaar accountants, een verlicht regime.” Zij moeten in drie jaar tijd minimaal 120 PE-uren behalen, waarbij een minimum geldt van 20 PE-uren per jaar. Tot die uren mogen ze verschillende zaken rekenen. Denk aan het bijwonen van congressen zoals CFO Day, het lezen van vakliteratuur zoals het Tijdschrift Financieel Management of, voor een deel, het bijwonen van een aan hun bedrijf gerelateerde bijeenkomst. Daarbij staat één uur voor één PE-punt.

Marc Schweppe van de NBA: “We willen de RA-titel op een bepaald niveau houden. Adel verplicht. We stellen daarbij geen onredelijke eisen, zeker niet aan accountants in business die wat verder van de controlepraktijk af staan. Maar we vinden dat zij wel aan een bepaalde standaard wat betreft permanente educatie moeten voldoen. Dat hoort bij het mogen voeren van de RA-titel. En als ze daar niet aan willen voldoen, dan kunnen ze zich altijd nog laten uitschrijven als RA.”

Redenen
De redenen van de ongeveer 180 voor de tuchtrechter in Zwolle gebrachte RA’s om geen PE-uren te behalen of wel behaalde uren niet te registeren zijn divers. Schweppe: “Vergeten te registeren. Niet voldoende bij stil gestaan. Onwennigheid. En een ander deel voelt zich minder verbonden met het accountantsvak. Enkelen zijn het principieel niet eens met de PE-verplichting. Ook hoorden we ‘geen tijd’ als reden.”

Aan die laatste groep heeft de NBA een kwade. Manshande: “Dit is een zaak van kwaliteit van de RA. Als je je titel wilt voeren, heb je je te houden aan de verplichting. Het is een beginsel van deskundigheid. Zo simpel is dat.” Ook de smoes dat accountants in business geen weet hadden van de verplichting gaat er niet in. “Voordat we tot een tuchtklacht overgaan, hebben we vele herinneringen de deur uit gedaan. We hebben daarbij uit en te na gezocht naar de huidige woonplaats van de RA’s, als de verhuizing niet was doorgegeven. We zijn vervolgens ook coulant geweest als bleek dat mensen alsnog door hen verrichte activiteiten aannemelijk konden maken. We hebben rekening gehouden met bijzondere situaties zoals ziekte, ook in de familiesfeer. We hebben hulp geboden als RA’s moeite hadden om via de computer hun activiteiten te registreren. Maar op een gegeven moment is genoeg ook daadwerkelijk genoeg. Zelfs gedaagd voor de Accountantskamer reageerden sommigen nog niet.”

Sinds 1 januari 2007 geldt de verplichting tot permanente educatie ook voor accountants in business. De eerste RA’s werden al over 2007 op hun PE-verplichting aangesproken. De eerste tuchtzaken voor de Accountantskamer, waarbij de NBA de klager was, vonden in 2010 plaats.

Manshande: “Wij stellen in dergelijke zaken geen eis, maar leggen de zaak voor aan de onafhankelijke Accountantskamer. Die doet uitspraak en bepaalt wat passend en geboden is.” Gebruikelijk is een waarschuwing of berisping in combinatie met een boete van vijftig euro per gemist punt. De hoogste boete in 2011 was 6.000 euro, de laagste 300 euro.

Manshande: “Bij het voordragen van de zaken hebben we ook coulance betracht. We hebben niet gekeken naar de inspanningen per jaar, maar alleen naar de drie jaar vanaf begin 2007.” Tot een doorhaling van RA’s hebben de procedures nog niet geleid. Foppen: “Maar als een wel opgelegde boete niet wordt betaald, dan moet de Accountantskamer  volgens de wet opnieuw naar de zaak kijken en beoordelen of doorhaling toch moet volgen.”

Manshande: “We hebben wel eens een reactie gehad van een RA die zei dat hij zichzelf niet wilde uitschrijven. We moesten zijn naam maar doorhalen. Dat gaat niet zonder een ondubbelzinnig verzoek daartoe van de betrokkene. Als hij weer in gebreke blijft, staat hij opnieuw voor de Accountantskamer. Permanente educatie hoort één op één bij het vak.”

Tot hoge boetes is het wel gekomen. Die vloeien in de kas van het ministerie van Financiën. Manshande: “Het doel is niet om er rijker van te worden. Nee, allerminst. Het oogmerk is om RA’s ervan te doordringen dat ze de deskundigheidseis en de daarmee samenhangende PE-verplichting serieus moeten nemen. Het is de normaalste zaak van de wereld dat je je vak bijhoudt.”   

In beroep
Een aantal RA’s ging in beroep tegen de uitspraak van de Accountantskamer. Dat kan binnen zes weken na de uitspraak bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven in Den Haag. Deze moet de beroepen nog behandelen. “Het grootste deel van de RA’s berust in de uitspraak.”

In het RA-register van de NBA komt vervolgens een aantekening van de veroordeling die tien jaar blijft staan. Uit het register worden geschreven was er in 2011 niet bij, tenzij een RA dat zelf wil. “Maar RA’s hebben hard gestudeerd voor die titel. Die geef je niet zomaar op.”

####

De aantekening in het register maakt wel dat de NBA nauwkeurig het vervolg van de PE-registratie van de betreffende RA in de gaten houdt. Overigens is het stelsel van PE-uren niet geheel onbesproken. Op verschillende beroepsmatige websites wordt het inputstelsel (slechts controle op de input zijnde educatie) verfoeid. Daarbij komt er een duidelijke vraag naar voren: zou de RA niet op zijn aanwezige kennis getest moeten worden? Is professionele deskundigheid alleen met permanente educatie af te dwingen? Die vragen legde de NBA voor in een enquête aan zijn leden. 80 procent gaf aan een voorkeur te hebben voor het inputsysteem. Ook werd gevraagd of de beroepsorganisatie voldoende actie onderneemt bij constatering van een overtreding van de nadere voorschriften PE. 94,2 procent van de RA's is het hiermee eens.

Sinds 1 januari 2007 geldt de verplichting tot permanente educatie ook voor accountants in business. De eerste RA’s werden al over 2007 op hun PE-verplichting aangesproken. De eerste tuchtzaken voor de Accountantskamer, waarbij de NBA de klager was, vonden in 2010 plaats.

Manshande: “Wij stellen in dergelijke zaken geen eis, maar leggen de zaak voor aan de onafhankelijke Accountantskamer. Die doet uitspraak en bepaalt wat passend en geboden is.” Gebruikelijk is een waarschuwing of berisping in combinatie met een boete van vijftig euro per gemist punt. De hoogste boete in 2011 was 6.000 euro, de laagste 300 euro.

Manshande: “Bij het voordragen van de zaken hebben we ook coulance betracht. We hebben niet gekeken naar de inspanningen per jaar, maar alleen naar de drie jaar vanaf begin 2007.” Tot een doorhaling van RA’s hebben de procedures nog niet geleid. Foppen: “Maar als een wel opgelegde boete niet wordt betaald, dan moet de Accountantskamer  volgens de wet opnieuw naar de zaak kijken en beoordelen of doorhaling toch moet volgen.”

Manshande: “We hebben wel eens een reactie gehad van een RA die zei dat hij zichzelf niet wilde uitschrijven. We moesten zijn naam maar doorhalen. Dat gaat niet zonder een ondubbelzinnig verzoek daartoe van de betrokkene. Als hij weer in gebreke blijft, staat hij opnieuw voor de Accountantskamer. Permanente educatie hoort één op één bij het vak.”

Tot hoge boetes is het wel gekomen. Die vloeien in de kas van het ministerie van Financiën. Manshande: “Het doel is niet om er rijker van te worden. Nee, allerminst. Het oogmerk is om RA’s ervan te doordringen dat ze de deskundigheidseis en de daarmee samenhangende PE-verplichting serieus moeten nemen. Het is de normaalste zaak van de wereld dat je je vak bijhoudt.”   

In beroep
Een aantal RA’s ging in beroep tegen de uitspraak van de Accountantskamer. Dat kan binnen zes weken na de uitspraak bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven in Den Haag. Deze moet de beroepen nog behandelen. “Het grootste deel van de RA’s berust in de uitspraak.”

In het RA-register van de NBA komt vervolgens een aantekening van de veroordeling die tien jaar blijft staan. Uit het register worden geschreven was er in 2011 niet bij, tenzij een RA dat zelf wil. “Maar RA’s hebben hard gestudeerd voor die titel. Die geef je niet zomaar op.”

####

De aantekening in het register maakt wel dat de NBA nauwkeurig het vervolg van de PE-registratie van de betreffende RA in de gaten houdt. Overigens is het stelsel van PE-uren niet geheel onbesproken. Op verschillende beroepsmatige websites wordt het inputstelsel (slechts controle op de input zijnde educatie) verfoeid. Daarbij komt er een duidelijke vraag naar voren: zou de RA niet op zijn aanwezige kennis getest moeten worden? Is professionele deskundigheid alleen met permanente educatie af te dwingen? Die vragen legde de NBA voor in een enquête aan zijn leden. 80 procent gaf aan een voorkeur te hebben voor het inputsysteem. Ook werd gevraagd of de beroepsorganisatie voldoende actie onderneemt bij constatering van een overtreding van de nadere voorschriften PE. 94,2 procent van de RA's is het hiermee eens.
De Orde van Register Adviseurs Nederland, een alternatieve vereniging, verzette zich bij het College van beroep voor het bedrijfsleven zelfs tegen de PE-verplichting. Dat college vond niet dat er door de verplichte inschrijving ongeoorloofde verenigingsdwang optrad. De orde diende vervolgens een klacht in bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. Minister De Jager van Financiën liet bij de publicatie van de nota naar aanleiding van het verslag van de Wet op het accountantsberoep weten ook geen verenigingsdwang te zien. Feit blijft dus een verplichte PE-registratie bij de NBA, waaraan ook accountants in business gewoonweg moeten voldoen. Dat die er soms niet aan denken of soms de 120 studie-uren niet nodig vinden voor de uitoefening van hun beroep doet niets af aan het moeten voldoen aan de wettelijke plicht. Dat daarop een straf volgt, is ook nog lang niet alle RA’s duidelijk. Wie niet voldoet en vele herinneringen negeert, ondervindt aan den lijve wat dat betekent… Voor het hekje verschijnen voor een tuchtrechter. Manshande: “Je moet je dan als RA afvragen of je dat het waard is ten opzichte van een minimale inspanning van 120 uur in drie jaar..”   

PE-registratie mogelijk tot en met 31 maart
Tot 31 maart 2012 kunnen de in 2011 verrichte PE-activiteiten in het online PE-registratiesysteem van de NBA worden geregistreerd. Het online PE-registratiesysteem voor registeraccountants is, na het samengaan van de NIVRA en NOvAA in NBA, te vinden op het ledendeel van de nieuwe website van de nieuwe organisatie. Zie www.mijnnba.nl. Na inloggen selecteert de RA in de rechterkolom ‘mijn PE registreren’. Via www.nba.nl kan de RA inloggen op MijnNBA.nl nadat hij in de rechterkolom ‘PE registreren’ heeft geselecteerd.

Beroepsethiek verplicht onderwerp
De NBA heeft het onderwerp Beroepsethiek aangewezen als verplicht PE-onderwerp voor accountants in business voor het kalenderjaar 2012. De training is vastgesteld op acht PE-uren. Voor de training Beroepsethiek wordt onderscheid gemaakt tussen deelnemers die werkzaam zijn op strategisch niveau in hun organisatie (directie, raad van bestuur) of als manager of medewerker van een (financiële) afdeling of in overige functies. De uitkomsten van een onderzoek naar aspecten van ethisch gedrag dat in het najaar van 2011 plaatsvond en waaraan bijna 900 accountants in business deelnamen, was de basis voor de verplichtstelling. Hieruit kwam onder andere naar voren dat accountants in business het als hun rol zien om ethisch gedrag binnen hun organisatie te bevorderen. Het invulling geven aan deze verantwoordelijkheid wordt echter als lastig ervaren en men zoekt meer houvast bij het maken van ethische beslissingen. Daarnaast wordt de vaardigheid om tegenwicht te bieden in ethische discussies als moeilijk ervaren binnen de functies die accountants in business vervullen.

Zie ook: Zitting Accountantskamer over PE-uren: “U moet er toch echt wat voor doen…”