Aangeklaagde RA: ‘Ik wil vrijgesproken worden of ik schrijf me uit als RA’

De komende tijd worden er twintig registeraccountants door het NIVRA voor de rechter gedaagd wegens het niet voldoen aan hun plicht tot Permanente Educatie (PE). Willem Blankenstein is een van de eerste RA’s die zich voor de Accountantskamer in Zwolle heeft moeten verantwoorden. Hij heeft redenen aangegeven waarom hij zijn jaarlijkse 40 PE-punten niet heeft gehaald. Deze redenen heeft hij ingediend in de vorm van een bezwaarschrift. Daar heeft het NIVRA tot op heden niet op gereageerd.

Na de rechtzaak, werd in de media geschreven dat Blankenstein zou hebben gezegd dat hij zou emigreren als hij in het ongelijk wordt gesteld. Dit is niet waar. Hij heeft wel gezegd dat hij zich gaat uitschrijven als RA mocht hij niet vrijgesproken worden. Hij heeft fundamentele bezwaren tegen de manier waarop het NIVRA invulling geeft aan het systeem voor Permanente Educatie.

‘Wat het NIVRA wil is dat de deskundigheid op peil wordt gehouden met de PE-regeling’, zegt Blankenstein. ‘De kern is het blijvend waarmaken van de kwalificaties van registeraccountant, ook na het behalen van de titel. Even ervan uitgaande dat je bij het afstuderen gekwalificeerd bent om jaarrekeningen te ondertekenen, dan moet je door middel van PE blijvend aan deze kwalificaties voldoen volgens het NIVRA. Ook zeggen ze dat permanente educatie gericht dient te zijn op het vakgebied waarop de RA werkzaam is.’

‘Het NIVRA is dus verantwoordelijk voor het verzorgen van voortgezette opleiding waarmee je permanent blijft voldoen aan de kwalificaties om RA te zijn’, gaat Blankenstein verder. ‘Dit menen ze te bereiken door een PE-registratie systeem in het leven te roepen. Het NIVRA zorgt voor opleidingen, maar er vindt helemaal geen toetsing plaats. Educatie betekent de overdracht van kennis. Je kunt dus wel op een cursus zitten, maar je kunt daar net zo goed een boekje hebben zitten lezen. Dat maakt het een veredelde aanwezigheidsregistratie. Alleen door het te toetsen kun je beoordelen of de kennisoverdracht gelukt is.’

Blankenstein is dus geen tegenstander van de PE-regeling, alleen van de manier waarop het beleid op dit moment wordt ingevuld. ‘Ik denk dat het NIVRA absoluut geen inzicht heeft in de leemtes die ontstaan bij RA’s die lange tijd geleden zijn afgestudeerd. Daarom denk ik dat het NIVRA geen grondslag heeft om aan het maatschappelijk verkeer te communiceren dat de accountant blijvend deskundig is, terwijl dit wel hun wettelijke taak is. Dit hebben ze zelf zo geformuleerd in de aanklacht tegen mij. Het enige wat ze kunnen garanderen is dat een RA 40 uur per jaar in een hotel of PE-café heeft doorgebracht. Dat maakt PE tot een luchtballon.’

PE-café
Het NIVRA is medeorganisator van het PE-café, dat Blankenstein verafschuwt. ‘Terwijl u de files omzeilt haalt u uw benodigde PE-punten’, quote hij uit een folder. ‘Ik dacht dat we met een serieus vak bezig waren. Borrelend op weg naar uw PE-punten is de slogan. Dat kan je toch niet serieus menen?’

‘Er zijn 14.000 RA’s in Nederland die jaarlijks 40 punten moeten halen. 1 PE-punt kost zo’n honderd euro. Het is dus een pot van 56 miljoen euro waar we met zijn allen in aan het graaien zijn. Dit is een hele grote markt die wordt doorberekend aan het maatschappelijk verkeer, want de accountants berekenen het door in hun tarieven. Wat krijgt het maatschappelijk verkeer ervoor terug? Een veredelde aanwezigheidsregistratie. Er is geen enkele garantie dat accountants echt wat geleerd hebben dat relevant is voor hun vak.’  

Leren van het verleden
‘Laatst las ik over Kwik-Fit’, vertelt Blankenstein. ‘Twee directeuren zijn hier ontslagen omdat zij hun leveranciers hadden gevraagd om bonussen op nog te realiseren verkopen vooruit te betalen. Deze bedragen werden in de financiële jaarresultaten opgenomen zonder dat de omzet daadwerkelijk gerealiseerd was. De boekhoudpraktijken die daar plaatsvonden waren exact hetzelfde als bij Ahold US Food Services destijds. Hebben we dan niks geleerd? Het gebeurt nog steeds en blijkbaar vinden accountants dit goed zolang ze de opdracht maar houden.’

Wat Blankenstein ook stoort is dat het NIVRA in 2009 geen onderwerp centraal heeft gesteld ondanks de crisis. ‘Men heeft hiervoor geen aanleiding gezien. Zo’n verschuiving in het accountancylandschap en het NIVRA ziet geen aanleiding?’  

Blankenstein zou zelf kiezen voor een systeem waarbij de kennis van accountants periodiek wordt getoetst. ‘Als je pretendeert dat een accountant op elk moment in zijn carrière dezelfde kwalificaties heeft als het moment waarop hij afstudeert, dan moet je dat regelmatig toetsen.’ Het NIVRA zou voor deze toetsing het volgende moeten weten, beargumenteert Blankenstein:
– Op welk niveau de accountant is afgestudeerd
– Wat er in de tussentijd is veranderd in het vak.
– Wat voor cursussen de accountant gevolgd heeft.
– Wat de accountant nog zou moeten doen.

Hiermee zou het NIVRA kunnen toetsen of de benodigde kennis in huis is.

Conclusie
‘Ik wil vrijgesproken worden of ik schrijf me uit’, concludeert Blankenstein. ‘Ik heb veel gedaan voor het accountancyvak. In de periode dat het toezicht van het NIVRA overging naar het AFM, heb ik gewerkt aan een adequaat intern kwaliteitsbeheersingssysteem voor het accountantskantoor waar ik toen werkzaam was. Dat is door zowel het NIVRA en AFM getoetst en er is een vergunning voor wettelijke controles verleend. Het zat dus wel goed in elkaar. Ik heb hier honderden uren in gestoken, maar deze uren zijn niet te registreren als opleidingspunten. Het moet doordringen bij het NIVRA dat er wat moet veranderen.’

Het accountancyberoep staat voor betrouwbaarheid en onafhankelijkheid, vindt Blankenstein. Als het alleen maar gaat om registreren komt dat in gevaar. ‘Nogmaals, laten we er van uitgaan dat iemand die is afgestudeerd over de juiste gereedschapskist beschikt. Onderhoud dat dan ook! Ik was vroeger trots op het beroep accountant. Dat ben ik niet meer. Dat vind ik een trieste constatering. En ik ben niet de enige. Maar het NIVRA gaat tot dusver nergens op in.’

Binnen acht weken komt de uitspraak.