7 onderwerpen waar non-financials geen kaas van hebben gegeten

Door Richard Take

1. Begin met de Context
Om uw niet-financiële collega’s meer inzicht te laten krijgen in financieel management is het van belang om het landschap van de financieel manager te schetsen. Ondernemingen investeren, financieren en zullen via operationele activiteiten proberen om financiële doelstellingen te realiseren. Uw financieel management hangt sterk samen met die financiële doelstellingen. Voor de niet naar winst strevende onderneming is dat evident anders dan voor de profit seeker. E.e.a. neemt niet weg dat de concepten in vrijwel alle omgevingen toepasbaar zijn. De financiële onderbouwing van de investering in een Nafta-kraker wijkt in essentie niet af van de investering in onderzoek naar ‘aging’. Streeft uw organisatie naar rendement, continuïteit, liquiditeit en/of aandeelhouderswaarde? En hoe rekent u dat dan uit? En welke informatie is er dan nodig?

2. Breng de cijfers in kaart
De resultatenrekening, het kasstroomoverzicht en de balans zijn belangrijke overzichten om het financiële reilen en zeilen in kaart te brengen. Zowel jaarrekening, maandrapportages als prognoses. Voor een beter begrip van deze overzichten is het kennen van de logica achter het boekhoudkundig stelsel van belang. Vaak gaat het hier al mis. Focus op de verschillen tussen uitgaven en kosten en tussen ontvangsten en opbrengsten. Hierbij zijn mutaties in de liquide middelen en mutaties in het eigen vermogen sleutelpunten. U gaat dus in op investeringen, de financiering, het fenomeen afschrijven, voorzieningen vormen, en werkkapitaaleffecten doordat omzet en ontvangsten niet samenvallen en veel operationele kosten- en uitgaven ook niet. Het koppelen aan de praktijksituatie van uw collega’s is cruciaal.

3. Beoordelen van cijfers
Nadat u de samenhang tussen de overzichten hebt geduid is de logische vervolgvraag hoe dit kan worden beoordeeld. Wat is goed en wat is slecht? U bent als de Chinese circusartiest die heel veel bordjes in de lucht moet houden. Rentabiliteit, kostenefficiency, marges, het managen van de cashconversioncycle, capaciteitsbenutting, solvabiliteit en liquiditeit worden duidelijk gemaakt en vooral hoe kunt u dat verbeteren? Neem uw gehoor mee in de eigen rapportages en duidt de ‘draaiknoppen’.

4. Kostenbeheersing
Doordat de kosten een belangrijk managementonderdeel vormen gaat u daar apart op in. Voor uw gesprekspartner is het dan nuttig om te begrijpen dat er ‘different costs for different purposes’ zijn. De ene keer is het onderscheid naar soort nuttig, de andere keer naar vast/variabel of naar functie of naar direct/indirect. U kunt er voor kiezen om in te gaan op de kosten in de maandrapportage en de daarin te beheersen kosten voor de niet financiële manager. Of u gaat in op de break even analyse en de risico’s van de operationele hefboom. Ook de berekening van de kostprijs, al dan niet activity based krijgt een plek in uw verhaal.

5. Investeringsanalyse
Kosten volgen logisch op de keuze van activiteiten. Hoe bepaalt de organisatie in welke activiteiten zij gaat investeren? U komt aan bij de wondere wereld van de investeringsbeslissing. Alles komt ineens op losse schroeven te staan, want we gaan vooruit kijken en zelfs meerdere perioden lang. Wat zijn de do’s en don’ts bij investeringsselectie of capitalbudgeting? In de mindset besteedt u aandacht aan het nut van kasstroomprognose, de hurdle rate en de initiële investering en legt u de gedachte uit achter de tijdwaarde van geld en sunk costs. Dat u e.e.a. beoordeelt op basis van de NPV, IRR, PBP al dan niet modified, dat hangt sterk af van uw concrete omgeving. Cruciaal is een discussie uit te lokken over de relevante parameters en het challengen van de realiteitszin van de veronderstellingen die onder de business case liggen.

6. Financiering
Geen investering zonder financiering. U komt als vanzelf terecht in de financieringsbeslissing van de onderneming. Wat bepaalt de vermogensbehoefte van de organisatie? Hoe gaan we dat financieren? Wat is de rol van het eigen vermogen, vreemd vermogen en eventuele mengvormen tussen die twee. En waarom least u wel of niet? De vermogenskostenvoet of WACC kunt u al dan niet benoemen, afhankelijk van de specifieke situatie.

__________________________________________________________________________________
Als non-financial perfect inzicht in financieel management?
Alle topmanagers hebben financieel inzicht nodig. Na het volgen van de cursus Financieel Management voor niet-financiële managers heeft u dat inzicht ook. Schrijf u daarom direct in.
__________________________________________________________________________________

7. De Jaarrekening
Na al dat gemanage kunt u aandacht besteden aan de rol van de jaarrekening. Zonder enige kennis van het wettelijk kader, GAAP, IFRS, BW2 of een specifiek op uw organisatie van toepassing zijnde wet/ richtlijn wordt dat lastig te begrijpen. Door een concrete jaarrekening te gebruiken wordt het praktisch. U kunt ingaan op de opbouw, specifieke posten die opvallen, ontwikkelingen die opvallen en afhankelijk van de situatie besteedt u aandacht aan vaste activa, impairment, IVA, MVA, FVA, OHW en overige vlottende activa. In het debet komen de samenstelling van het eigen vermogen, de voorzieningen en de schulden aan bod. De resultatenrekening, het kasstroomoverzicht, de toelichting, de overige gegevens en de accountantsverklaring licht u daarna toe. Ook het groepsbegrip wordt besproken.

Als u dan nog tijd over heeft dan zijn onderwerpen als creditmanagement, renterisico, valutarisico, M&A, waardering, cashmanagement, opties of een keuze uit andere capita selecta waar uw gehoor iets over wil weten. Aan deze zaken kunt u aandacht besteden in uw uitleg over het financieel management van uw organisatie.

Het alternatief voor uw uitleg heet de cursus ‘financieel management voor niet financiële managers’.

Richard Take beschikt over twintig jaar ervaring als financieel docent en adviseur. Hij doceert aan diverse instituten en is universitair docent ‘financiering’ op Nyenrode. Richard geeft jaarlijks tientallen in-company trainingen in binnen- en buitenland voor managers van o.a. ING, Rabobank, ECT, Ahold, KPN, Top Tech studies, NCM, Sony en Logitech. Richard Take is zeer bekend om zijn vermogen om complexe materie te vereenvoudigen en weet enthousiasme en vakkennis met succes te combineren. Richard Take is tevens docent van de cursus ‘financieel management voor niet financiële managers’ voor Alex van Groningen.