Een investeringsadvies is zo makkelijk nog niet

Dus worden wij er een aantal keren per jaar aan de haren bijgesleept om eens mee te kijken of een investering nu wel met zekerheid een positief rendement zal opleveren. Voorzichtig als we zijn, wordt eerst begonnen met informatie inwinnen. Hoeveel bedraagt het investeringsbedrag? Welke kosten zijn er nog meer te verwachten gedurende de levensduur van het actief? Wat is eigenlijk die levensduur? Zijn er ook alternatieven voorhanden en heeft iemand zich daar al in verdiept? Wat betekent de voorgenomen investering voor het personeelsbestand? En niet te vergeten: hoeveel bedragen de verwachte toekomstige baten die met deze investering gemoeid zijn?

En vooral op dat laatste punt loopt het spaak. Als we ons goed verdiepen, zijn de Total Costs of Ownership (TCO) van de investering nog wel te achterhalen. Zit altijd een risicootje in, maar ach, niets dat een opslag voor onvoorziene kosten niet kan oplossen. Of we werken met een behoorlijke Internal Rate of Return (IRR) waardoor we automatisch rekening houden met het feit dat bijna niets in het leven zeker is. En ook enkele alternatieven voor de investering zijn met een beetje gezond boerenverstand (GBV) nog wel te bedenken. Meestal is het wel een uitdaging om de vooringenomen investeerders nog fatsoenlijk naar redelijke alternatieven te laten kijken, maar we zijn niet voor één gat te vangen en met de juiste argumenten (‘De uitwerking van alternatieven maakt je verhaal bij de RvC veel sterker.’) kom je een heel eind.

Die toekomstige baten echter, dat is een lastige. Wanneer je als financiële man of vrouw niet tijdig aan tafel bent uitgenodigd, of jezelf hebt uitgenodigd, dan is dat onderwerp eigenlijk al wel zo’n beetje beklonken. Dit nieuwe idee gaat namelijk zonder twijfel veel geld opleveren. Uiteraard kan niemand in de toekomst kijken, maar laten we maar eens uitgaan van een bezettingsgraad van zo’n 90%. Dan houden we toch al een slag om de arm van 10%? Indien mogelijk voer je aan dat de gemiddelde bezetting van het huidige machinepark niet hoger is dan 75%. Als je dat doorrekent, kom je toch al snel op een IRR van …
Ja, maar die aanname is volstrekt niet representatief, want dit nieuwe product gaat tenminste leiden tot die 90% bezettingsgraad waar wij al mee hebben gerekend.

Uiteraard is de werkelijkheid minder zwartgallig dan hierboven geschetst. Het is echter wel een feit dat wij financials maar al te graag enige zekerheid verkrijgen bij de door ons gepresenteerde cijfers. Dat wordt ook van ons verwacht! En die zekerheid is bij de TCO nu eenmaal eenvoudiger te realiseren dan bij de toekomstige positieve kasstromen.

Mijn advies: draai het om. Start met het moeilijkste, begin met de verwachte baten. Probeer op zoek te gaan naar interne normen of ervaringscijfers die hout snijden. Zijn die er niet, ga dan eens extern op zoek naar benchmark gegevens of ervaringen uit soortgelijke productlanceringen bij andere ondernemingen. Blijven ook die uit, spreek dan eens kritisch met de betrokken verkoopmedewerkers om te bezien wat nu hun verwachtingen zijn ten aanzien van het marktpotentieel, het mogelijke marktaandeel, te verwachten concurrenten en nieuwe toetreders, enzovoorts. Het is niet veel, maar hier zitten wel de grootste aannames in die investeringsanalyse van ons. Dus laten we die vooral niet uit de weg gaan.

En uiteraard: werk altijd in scenario´s. Zeker wanneer een worst case scenario rode cijfers laat zien, heeft u de aandacht. Wellicht wordt men zich dan bewust van het feit dat ook u geen absolute zekerheid kunt geven over het verwachte succes van de voorgenomen investering. Want laten we wel wezen: investeren zonder risico bestaat niet, dat hebben recente bancaire ervaringen ons wel geleerd.