Money Matters: Je wordt bedankt, Bernie

Het was een dramatisch gezicht: de matte blik van de vermoeide Bernie Ebbers en het getraande gelaat van zijn vrouw toen zij het gerechtsbouw in New York verlieten waar Ebbers schuldig was bevonden aan fraude en samenzwering. Ebbers kan wel voor jaren de gevangenis indraaien. 85 jaar is het maximum, waarschijnlijker wordt het maximaal tien jaar. Niet veel voor iemand die misschien wel 180 miljard schade heeft veroorzaakt (dat was de beurswaarde van Worldcom, die geheel is verdampt). Als hij dat bedrag zou moeten terugbetalen, zou hij er waarschijnlijk langer dan een jaar of tien over doen om het bij elkaar te sprokkelen. Zo bezien komt hij er dus genadig van af.

Los van de materiële schade hebben Ebbers en de andere van hun paard gevallen beurscowboys natuurlijk ook enorme immateriële schade berokken. Het moge bekend worden verondersteld: het vertrouwen van (vooral) beleggers heeft een deuk opgelopen door alle financiële schandalen.

Het merkwaardige is dat het hele bedrijfsleven moet bloeden om dat vertrouwen te herstellen. Niet alleen Bernie en Kenneth en (om dichter bij huis te blijven) Cees, maar ook bestuurders van bedrijven die hun hele leven nog niet een snoepje bij de winkel op de hoek hebben gestolen. Zij mogen de weerbarstige boekhoudwetten – SOX, Tabaksblat, IFRS – in hun bedrijf zien door te voeren. En niet alleen bestuurders van beursgenoteerde ondernemingen, zijn de dupe, ook in het midden- en kleinbedrijf voelen bestuurders Worldcom, Enron en de andere schandalen naijlen.

Ook in Nederland. Neem de zo belangrijke relatie tussen ondernemer en accountant. Die staat nog steeds onder druk, zo kunnen we opmaken uit een discussie die dezer dagen in het Financieele Dagblad woedde. Met de angst in het lijf van alle boekhoudschandalen houden accountants zich strikt aan hun controletaken en adviseren minder of helemaal niet. Goed betaalde accountants en certificeerders steken tijdens een audit veel bedrijfsspecifieke kennis op over het primaire proces, de administratieve organisatie of de informatiebehoefte van het management. Maar ze durven na afloop geen concreet advies meer te geven over bijvoorbeeld nieuwe softwareoplossingen of efficiency verhogende aanpassingen in procedures.

Wat betekent dat? Dat de de mkb-ondernemer een aparte adviseur inhuren, die onbekend is met de bedrijfsspecifieke situatie. Die tweede adviseur moet de zaak nog eens opnieuw doorploegen om tot dezelfde of soortgelijke inzichten te komen. En die verspilling kost geld. De ondernemer, welteverstaan, want de accountant en de adviseur sturen gewoon hun rekening. Hij mag opdraaien voor de schade die de schandalen hebben aangericht. Je wordt bedankt, Bernie!