Is de bodem bereikt?

Transactiestatistieken geven een wisselend beeld. Wereldwijd is er een relatief kleine teruggang in aantal en omvang van transacties. Volgens Thomson Financial zijn er tot september 2003 wereldwijd ongeveer 16.000 overnametransacties aangekondigd met een totale waarde van circa 700 miljard dollar.

Dit betekent een daling van respectievelijk ruim vier procent en twaalf procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. De gemiddelde omvang per transactie is dus duidelijk omlaag gegaan.

Ook Europa vertoont een wisselend beeld, maar de bodem lijkt bereikt. Volgens Thomson bedroeg het aantal aangekondigde transacties in Europa in de periode januari tot september 2003 ongeveer 6.400, met een totale transactiewaarde van circa 360 miljard dollar.

Ten opzichte van 2002 betekent dit een teruggang van twaalf procent in aantal en vier procent in transactiewaarde. De gemiddelde omvang per transactie is in Europa dus duidelijk toegenomen terwijl het aantal fors is teruggelopen.

De statistieken van dataprovider Zephus geven een iets ander beeld. Volgens deze statistieken nemen sinds eind 2002 zowel het aantal als de omvang van de transacties toe, in zowel Amerika als in Europa.

Op basis van het voorgaande lijkt in elk geval de conclusie gerechtvaardigd dat de periode van grote jaarlijkse dalingen van transactievolumes en waarden achter ons ligt en dat de bodem van de markt is bereikt.

In de Benelux is het transactievolume op zijn best stabiel, de transactiewaarde ligt echter fors lager. Uit verschillende bronnen blijkt dat de fusie en overnamemarkt in de Benelux nog steeds een moeilijke tijd kent en in 2003 wederom een stapje achteruit moet doen.

Volgens Thomson zijn in de Benelux tot september van dit jaar zo’n 525 transacties aangekondigd met een totale transactiewaarde van ongeveer 22 miljard dollar. Voor geheel 2002 waren de cijfers 1.013 transacties met een totale waarde van 55 miljard dollar.

In Nederland werden de ontwikkelingen op het gebied van fusies en overnames het afgelopen jaar duidelijk beïnvloed door de onzekere economische situatie. Volgens de dataspecialist Mergermarket zou over de eerste negen maanden van 2003 het aantal Nederlandse transacties met een waarde groter dan 5 miljoen euro, met bijna tien procent zijn toegenomen ten opzichte van het vorige jaar.

Voor wat betreft de waarde van afgesloten transacties is het beeld echter vrij eenduidig: alle bronnen duiden op een afname van de totale transactiewaarde. Mergermarket rept zelfs over een daling van 52 procent.

Traditionele sectoren populair
Wanneer wordt gekeken naar de verdeling van de transacties over de sectoren, dan blijkt dat een kwart van alle transacties heeft plaatsgevonden in de consumentensector, op enige afstand gevolgd door de industriële & chemische sector (14%) en de financiële sector (11%) (zie figuur 1).

Op dit moment worden de meeste transacties dus gedaan in de meer stabiele, ‘oude economie’-sectoren. IT en Telecom zijn uit.

Weinig kopers, prima prijzen voor de ‘pareltjes’
Zowel bij kopers als bij verkopers overheerst voorzichtigheid. Het is interessant om te zien hoe de eerder genoemde statistieken zich verhouden tot de dagelijkse overnamepraktijk van Holland Corporate Finance.

Op 11 september 2001 maakte de overnamemarkt een ‘noodstop’: een groot aantal overnametrajecten liep vertraging op en werd pas in de eerste helft van 2002 afgerond. Er zijn sindsdien nog steeds relatief weinig kopers actief.

De eisen die aan de over te nemen bedrijven worden gesteld zijn bovendien zeer hoog. Verkopers in het familiesegment en private-equityinvesteerders zijn vanwege de relatief geringe vraag terughoudend om nu de markt op te gaan.

Grote ondernemingen lijken in een aantal gevallen de noodzaak tot het verbeteren van de financiële positie en het terugkeren naar de kernactiviteiten te laten prevaleren boven onzekerheid over een juiste timing.

Verkoop van de vitaminedochters van Numico leidde op deze wijze tot torenhoge afboekingen bij de verkoper.

In de huidige markt kunnen echter ook wel degelijk zeer aantrekkelijke verkoopcondities worden gerealiseerd. Als het te verkopen bedrijf marktleider is, en bovendien relatief conjunctuurongevoelige activiteiten heeft, staan de (financiële) kopers letterlijk in de rij.

Een mooi voorbeeld is de verkoop van Getronics Human Resources Solutions (tegenwoordig Raet) – de Nederlandse salarisdochter van het automatiseringsbedrijf Getronics NV – aan het zittende management en NIB Capital Private Equity. Na een uiterst competitieve veiling werd voor Raet ruim drie maal de omzet betaald.

Bedrijven met sterke marktposities en goed voorspelbare bedrijfsresultaten zijn in de huidige markt dus zeer goed verkoopbaar. Bij verkoop van bedrijven die meer meebewegen met de huidige grillige conjunctuur, moet rekening worden gehouden met langdurige onderhandelingen.

Kopers nemen meer tijd voor hun analyse. Onduidelijke trends resulteren in vertraging. Neergaande trends leiden dikwijls tot afbreuk en in het gunstigste geval tot een forse neerwaartse bijstelling van de overnameprijs.

Is een opleving nabij?
De statistieken lijken erop te wijzen dat de bodem in de fusie- en overnamemarkt is bereikt. Ten aanzien van de Nederlandse markt is dit echter nog het minst duidelijk.

Vanuit onze dagelijkse praktijk zien wij op dit moment al uitstekende marktomstandigheden voor relatief conjunctuurongevoelige bedrijven met goed voorspelbare bedrijfsresultaten.

Maar voor een opleving van de totale fusie- en overnamemarkt is een duidelijk herstel van de huidige laagconjunctuur een absolute randvoorwaarde.